dr n. med. Carmen Vincent
dermatolog
Marzymy o pięknej i zadbanej cerze — o jasnej karnacji, na której nie widać rozszerzonych naczyń i rumieni. Niestety, coraz częściej do gabinetów kosmetycznych i do lekarzy dermatologów zgłaszają się pacjenci z cerą naczynkową.
Przyczyną powstawania tego typu cery jest nieprawidłowa praca niewidocznych gołym okiem naczyń włosowatych, znajdujących się w brodawkach skóry właściwej. W warunkach fizjologicznych część naczyń skórnych ulega rozszerzeniu i wypełnia się krwią, natomiast inne pozostają okresowo zamknięte (są to tzw. naczynia włosowate spoczynkowe). Działające na skórę różnego rodzaju bodźce zewnętrzne i wewnątrzpochodne (np. emocje, temperatura otoczenia) powodują okresowe otwieranie i zamykanie się naczyń włosowatych, czyli tzw. grę naczyniową. W niektórych przypadkach dochodzi do zaburzeń w funkcjonowaniu tego mechanizmu, a naczynia włosowate mogą ulegać nadmiernemu rozszerzeniu. Z czasem takie rozszerzone naczynia utrwalają się, tworząc tzw. teleangiektazję, czyli widoczne na skórze naczynka i pajączki naczyniowe. Czynnikami stymulującymi powstawania teleangiektazji są: wrodzone zaburzenia budowy i krążenia w obrębie naczyń skóry, zaburzenia hormonalne związane z okresem ciąży czy menopauzą (żeńskie hormony płciowe — estrogeny), choroby ogólnoustrojowe (nadciśnienie tętnicze, choroby wątroby, cukrzyca), silne stresy emocjonalne, promieniowanie UV, działanie wysokiej temperatury (upał, sauna, solarium, gorące napoje i posiłki), a także zimno (mróz i wiatr) oraz duże różnice temperatury oddziałujące na skórę. Czynniki te powodują zaczerwienienie skóry, które początkowo ustępuje samoistnie, ale po pewnym czasie ulega utrwaleniu, powodując istotny defekt estetyczny.
Ochrona cery naczynkowej
Zima jest szczególnie trudną porą roku dla osób zmagających się z problemem cery naczynkowej. Ze względu na kluczową rolę czynników klimatycznych w tworzeniu się teleangiektazji, pacjenci powinni unikać nadmiernej ekspozycji twarzy na mróz i wiatr oraz zapobiegać oddziaływaniu na skórę dużych różnic temperatury otoczenia. Temperatura pomieszczeń, w których przebywają na co dzień, nie powinna przekraczać 19–21oC. Miejsca, w których spędzają najwięcej czasu (łóżka, kanapa czy biurka w pracy), muszą być na tyle oddalone od źródeł ciepła (kaloryferów, kominków), aby pacjent nie odczuwał na twarzy strumienia ciepłego czy gorącego powietrza. Po powrocie z mroźnego spaceru nie należy od razu wchodzić do pomieszczenia, w którym działa intensywne źródło ciepła (np. włączony grzejnik), skóra powinna się zaadaptować do wyższej temperatury otoczenia w chłodniejszym pomieszczeniu. Należy także pamiętać, że picie rozgrzewających napojów (gorącej kawy, herbaty czy alkoholu) ma bardzo niekorzystny wpływ na skórę i naczynka na twarzy. Podczas wyjazdów narciarskich osoby z cerą naczyniową zdecydowanie powinny unikać ekspozycji na promieniowanie UV. Niewskazane jest także korzystanie z sauny i gorących kąpieli bezpośrednio po powrocie ze stoków i zimowych spacerów.
Pielęgnacja cery naczynkowej
Cera naczynkowa wymaga szczególnego postępowania pielęgnacyjnego. Jednym z najistotniejszych elementów jest oczyszczanie skóry. Powinno się do tego używać delikatnych produktów myjących, które można stosować bez spłukiwania lub zmywać z twarzy wodą o temperaturze pokojowej. Jednym z najważniejszych zabiegów pielęgnacyjnych wykonywanych w domu jest peeling, czyli powierzchowne złuszczanie komórek naskórka, który oczyszcza i odświeża cerę. W przypadku cery naczynkowej zabieg ten powinien być przeprowadzany raz w tygodniu. W tych partiach twarzy, na których występują poszerzone naczynka, nie wolno stosować peelingów ziarnistych, a zabieg wykonuje się tylko przy użyciu peelingu enzymatycznego. Do codziennej pielęgnacji cery naczynkowej należy używać kremów i emulsji zawierających substancje oddziałujące na skórę. Preparaty te redukują obrzęki i zaczerwienienia skóry, wzmacniając i uszczelniając naczynia krwionośne. Substancje aktywne zawarte w tego typu preparatach to: bioflawonoidy (np. diosmina, hesperydyna) — istotnie wpływające na mikrokrążenie i układ limfatyczny skóry, witamina C — uszczelniająca i wzmacniająca naczynia krwionośne, witamina PP — działająca przeciwzapalnie i stymulująco na tkankę łączną.
Zimą, szczególnie w okresie silnych mrozów, należy stosować przeznaczone dla cery naczynkowej emulsje tłuste lub półtłuste, które poza aktywnym działaniem na naczynka będą uzupełniać pokrywający naskórek płaszcz hydrolipidowy, a tym samym wzmacniać barierę ochronną skóry. W codziennej pielęgnacji twarzy należy pamiętać o ochronie przed promieniami UV i stosować przed wyjściem z domu kremy fotoochronne o SPF 15−20, a w dni słoneczne i w górach — kremy z filtrem o bardzo wysokim stopniu ochrony SPF 30+. Wiele pań z widocznym zaczerwienieniem twarzy uważa za niemożliwe wyjście z domu bez nałożenia makijażu. Dobrze dobrany podkład korygujący nie tylko zatuszuje widoczne naczynka, ale także wzmocni ochronę skóry przed zimnem i promieniami UV. Ważne jest, aby fluidy stosowane przez osoby z cerą naczyniową były pozbawione substancji potencjalnie drażniących, tj. kompozycji zapachowych i konserwantów.
Zabiegi kosmetyczne i lekarskie
Instytuty kosmetyczne oferują szereg zabiegów specjalnie przeznaczonych dla osób z cerą naczyniową. Poprawiają one kondycję skóry, a regularnie stosowane zmniejszają zaczerwienienie i widoczność naczynek na twarzy. Rodzaj zabiegu dobierany jest przez kosmetyczkę na podstawie specjalistycznej diagnozy skóry, indywidualnie według potrzeb pacjenta.
Okres jesienno-zimowy to czas, w którym bezpiecznie możemy poddawać się zabiegom zamykania poszerzonych naczyń krwionośnych na twarzy. Są one wykonywane prze lekarzy dermatologów. Polegają na niszczeniu poszerzonych naczynek metodą elektrokoagulacji, działaniem światła laserowego lub intensywnych pulsów świetlnych (IPL). Lekarz wybiera jedną z tych metod indywidualnie dla każdego pacjenta, zależnie od rodzaju i ilości widocznych naczynek oraz od rozległości rumienia. Największą skuteczność w usuwaniu naczyń uzyskuje się zazwyczaj po wykonaniu 2−3 zabiegów, w odstępie 4−8 tygodni. Należy pamiętać, że ze względu na możliwość wystąpienia przebarwień, tego typu zabiegów nie wykonuje się w okresie nasłonecznienia, czyli wiosną i latem.