Swędzenie skóry głowy oraz pojawienie się charakterystycznych, złuszczających się tarczek na skórze początkowo przypominające łupież może oznaczać łuszczycę skóry głowy. Aby właściwie rozpoznać chorobę, warto poznać jej przyczyny i charakterystyczne dolegliwości.
Łuszczyca należy do chorób przewlekłych i powracających. Najczęściej pojawia się w okolicy 22 roku życia jak również po menopauzie w okolicy 55 lat. Choruje na nią ok. 2% populacji i 1% dzieci. U maluchów pojawia się zazwyczaj w okolicy 8 roku życia. Nie ma jednak określonych zasad występowania i może pojawić się w każdym wieku, im wcześniej zostanie zaobserwowana tym jej przebieg będzie cięższy. Najczęstszymi przyczynami jej pojawienia jest podłoże polimorficzne. Często jest to choroba dziedziczna jak również powodują ją czynniki środowiskowe i immunologiczne. Do czynników ją wywołujących można zaliczyć na przykład ukąszenie owadów, urazy, używki, stres, a także infekcje bakteryjne i wirusowe.
Łuszczyca należy do chorób autoimmunologicznych, czyli schorzeń w przebiegu których organizm zaczyna atakować własne tkanki – w tym przypadku skórę. Nie można się nią zarazić, nie ma zatem obaw związanych z używaniem wspólnej pościeli czy ręczników z osobą chorą. Charakteryzuje się obecnością stanu zapalnego w obrębie skóry, częstymi nawrotami i zaostrzeniami. Do pierwszych objawów należą zmiany zapalne pokryte łuską w kolorze żółto-srebrzystym. Najczęściej pierwsze objawy pojawiają się w okolicy uszu, nad uszami z tyłu, lub w linii zgięcia. Zmiany łuszczycowe mogą mieć charakter wędrujący lub pokrywać całą powierzchnię skalpu. Dość często zmiany łuszczycowe mogą umiejscawiać się w linii brzegowej włosów nad czołem.
Prawidłowy, trwający około miesiąca cykl różnicowania naskórka zostaje skrócony z 28 do zaledwie 4 dni. Jak łatwo się domyślić, powstają warstwy nieprawidłowo wykształconych komórek, które ulegają zbyt szybkiemu procesowi złuszczania, co określane jest mianem keratozy. Łuszczyca skóry głowy może przybierać postać ograniczoną, co zdarza się jednak bardzo rzadko. Zwykle stanowi ona pierwszy z objawów choroby uogólnionej, zajmującej stopniowo kolejne części ciała.
Aby unikać nawrotów i zaostrzeń łuszczycy na skórze głowy, konieczna jest odpowiednia profilaktyka i higiena owłosionej skóry głowy. Obejmuje ona między innymi wykorzystanie do codziennej pielęgnacji delikatnych preparatów, niepodrażniających skórę głowy oraz jednocześnie ją nawilżających. Wskazane jest raczej unikanie kosmetyków drogeryjnych i stosowanie zdrowej diety. Nie powinno się także drapać, choć jednym z najbardziej uciążliwych objawów jest uporczywe swędzenie, może ono spowodować pogorszenie się stanu skóry i powstanie krwawiących ognisk. Zaleca się, aby głowę myć w delikatny sposób z użyciem łagodnych szamponów. Włosy należy rozczesywać w delikatny sposób za pomocą miękkich szczotek, które nie będą dodatkowo podrażniały. Należy również pamiętać o odpowiednio zbilansowanej diecie, unikać alkoholu i papierosów.
Łuszczyca skóry głowy jest chorobą wymagającą specjalistycznej terapii. W przypadku zaobserwowania niepokojących zmian należy zgłosić się do trychologa.
Łuszczyca jest chorobą przewlekłą, a to oznacza, że nie jest możliwe jej całkowite wyleczenie, a terapia jest długotrwała i wymaga systematyczności. Jednak stosowanie się do zaleceń trychologa oraz odpowiednia pielęgnacja mogą znacznie zmniejszyć nasilenie objawów, oraz wydłużyć okresy, w których objawy nie występują.
Do terapii należy podejść bardzo indywidualnie. Najlepsze efekty dają terapie skojarzone, czyli terapia złuszczająca lub naświetlenia w gabinecie trychologicznym oraz odpowiednie preparaty przepisane do stosowania w domu. Podstawę terapii łuszczycy skóry głowy stanowi stosowanie preparatów miejscowych. Ich celem jest usunięcie nawarstwionych, złuszczających się elementów naskórka, a następnie etap cytostatyczny, czyli wyrównanie proliferacji podziałów komórek skóry. W trudnej walce z łuszczycą skóry głowy bardzo pomocne jest także terapia technologią exciplex, która to ma wiele potwierdzonych badań odnośnie swojej skuteczności.
Terapia i pielęgnacja domowa trwa zwykle około 8 tygodni lub dłużej. Ważne jest, aby zwrócić uwagę przy nakładaniu preparatów. Nie powinny one być stosowane na włosy tylko skórę głowy. Po uspokojeniu skóry głowy stosuje się jeszcze okresowe stosowane preparatów w celu zapobiegania nawrotom.
Anna Mackojć
Trycholog, biotechnolog, założycielka Instytutu Trychologii, specjalistycznej i innowacyjnej placówki zajmującej się schorzeniami skóry głowy. Wykładowca diagnostyki trychologicznej w CM UJ. Członek ICATA oraz International Society of Aesthetic Trichology.