Kriolipoliza

Kriolipoliza to technologia wykorzystująca działanie niskiej temperatury w celu niwelowania nadmiaru tkanki tłuszczowej.

Problem nadmiaru tkanki tłuszczowej, oprócz branży dietetycznej, farmaceutycznej czy sportowej, stał się również powszechny w kosmetologii i medycynie estetycznej. Zauważamy szeroką dostępność na rynku kosmetycznym innowacyjnych technologii – mniej inwazyjnych, które pomagają modelować ciało oraz wspomagać redukcję tkanki tłuszczowej, bez potrzeby decydowania się na ciężkie operacje plastyczne. Jedną z nich jest kriolipoliza – metoda, która jako jedyna wykorzystuje działanie niskiej temperatury, aby skutecznie usuwać tkankę tłuszczową.

Tkanka podskórna i adipocyty

Tkanka podskórna (hypodermis) to wewnętrzna warstwa skóry, znajdująca się pod skórą właściwą. Zbudowana jest głównie z tkanki tłuszczowej (textus adiposus), zawierającej komórki tłuszczowe – adipocyty i pasma tkanki łącznej. W jej strukturze znajdują się również włókna nerwowe i naczynia krwionośne.

Głównymi funkcjami tkanki podskórnej są:

• Magazynowanie energii i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K),
• Kształtowanie powierzchni ciała,
• Wypełnianie przestrzeni pomiędzy tkankami – pomagają utrzymać narządy w miejscu,
• Rozkładanie siły i napięcia, aby łagodzić uszkodzenia głębiej leżących narządów,
• Amortyzujące – chroniące przed urazami,
• Izolujące, chroniące ciało przed utratą ciepła.

Tłuszcz w adipocytach magazynowany jest w postaci trójglicerydów, który jest rozkładany w procesie lipolizy do wolnych kwasów tłuszczowych i glicerolu. Powstałe składniki uwalniane są do układu krążenia i układu limfatycznego, gdzie następnie są wydalane z organizmu.

Kriolipoliza to nieinwazyjna metoda usuwania nadmiernej lub niechcianej tkanki tłuszczowej z wybranych miejsc ludzkiego ciała. Wykorzystuje działanie chłodzenia w celu lipolizy adipocytów.Kriolipoliza

Jej twórcami są dwaj lekarze ze szpitala z Massachusetts w USA: dr med. Dieter Manstein i dr med. R. Rox Anderson. W 2008 roku, bazując na obserwacjach zapalenia tkanki podskórnej na skutek zimna, udowodnili, że komórki tłuszczowe są bardziej wrażliwe na działanie zimna niż otaczające je tkanki.

W roku 2010 amerykańska firma Zeltiq Aesthetic (system CoolSculpting) otrzymała licencję wydaną przez amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (Food and Drug Administration, FDA) zatwierdzającą kriolipolizę jako terapię do redukcji tkanki tłuszczowej.

Mechanizm działania

Kriolipoliza jest metodą polegającą na działaniu niską temperaturą, w sposób kontrolowany, na adipocyty w celu ich lipolizy. Dochodzi wtedy do powstawania mikrokryształków lodu wewnątrz komórek tłuszczowych, a następnie wzbudzana jest apoptoza i stan zapalny, który uruchamia układ immunologiczny do powolnego eliminowania i wydalania z organizmu obumarłych komórek w procesie fagocytozy i przy udziale układu limfatycznego. Oprócz krystalizacji trójglicerydów, dochodzi również do uszkodzenia błon komórek tłuszczowych, co w konsekwencji prowadzi do uwolnienia ich zawartości do przestrzeni pozakomórkowej i jej dalszy metabolizm.

Trzeba zaznaczyć, że komórki tłuszczowe to głównie komórki bogate w nasycone kwasy tłuszczowe, które są podatne na działanie niskich temperatur. Komórki skóry, nerwy czy komórki mięśniowe oraz te z niską zawartością tłuszczu są odporne na działanie czynnika chłodzącego. Dzięki tej różnicy, kriouszkodzenia nie dotyczą tkanek otaczających komórki tłuszczowe.

Należy wspomnieć, że odstęp między zabiegami jest bardzo długi. Spowodowane jest to szeregiem procesów zachodzących w organizmie po wykonaniu kriolipolizy. Zostało to stwierdzone po odnotowaniu zjawisk w obrazie histopatologicznym po przeprowadzonym zabiegu kriolipolizy:

• Po zabiegu pomimo uszkodzenia adipocytów niską temperaturą nie widać przerwania błon komórkowych ani zniszczonych komórek tłuszczowych,
• 3 dni po zabiegu zauważono pierwsze zmiany w postaci stanu zapalnego wokół obszaru oziębienia ze względu na obecność komórek w apoptozie,
• 7 dnia po zabiegu widoczne jest nasilenie stanu zapalnego wokół komórek tłuszczowych,
• 14 dni po zabiegu widoczne utrzymywanie się nasilonego stanu zapalnego wokół obszaru poddanego działaniu niskiej temperatury, nie odnotowano uszkodzeń naskórka, skóry właściwej i innych komórek otaczających adipocyty,
• 30 dni po zabiegu następuje zmniejszenie stanu zapalnego oraz objętości komórek tłuszczowych
• 60 dni po zabiegu widoczny jeszcze mniejszy spadek objętości adipocytów oraz ich liczba

W całym przebiegu regeneracji nie zaobserwowano wzrostu poziomu lipidów i enzymów wątrobowych.

Wskazania i przeciwwskazania

Zabieg kriolipolizy można przeprowadzić na wybrane części ciała, gdzie występuje nagromadzenie tkanki tłuszczowej. Najczęściej są to plecy, ramiona, brzuch, pośladki, uda, okolice nad kolanami oraz mniejsze okolice np. pod brodą tzw. drugi podbródek. Należy jednak zaznaczyć, że zabieg dotyczy miejscowych nagromadzeń tkanki w małych partiach ciała – nie obejmuje całej powierzchni np. brzucha, tylko ogranicza się głównie do wybranych fałdów skórnych.

Głównym przeznaczeniem zabiegu jest redukcja podskórnej tkanki tłuszczowej, a nie działanie antycellulitowe – niwelowanie cellulitu dzieje się przy okazji zastosowania kriolipolizy, ponieważ jest zabiegiem wspomagającym zmniejszanie cellulitu. Zabieg nie wpływa również na poprawę napięcia skóry, wręcz przeciwnie może spowodować dodatkowe jej rozciągnięcie.

Do zabiegu kriolipolizy nie możemy zakwalifikować osób z małą ilością tkanki tłuszczowej, z nadmierną wiotkością skóry i słabymi mięśniami. Nieodpowiedni jest też dla osób z otyłością brzuszną, ponieważ nie jest to metoda alternatywna dla odchudzania czy leczenia otyłości.

Ponadto zabiegu kriolipolizy nie można wykonać kobietom w ciąży i w okresie laktacji oraz osobom z:

• chorobami nowotworowymi,
• rozrusznikiem serca,
• zainstalowanym przenośnym urządzeniem do EKG (Holter),
• zaawansowaną cukrzycą,
• epilepsją,
• otwartymi ranami, miejscowymi stanami zapalnymi,
• aktywnymi infekcjami, np. opryszczka,
• chorobami krwi (hipoproteinemia, krioglobulinemia),
• chorobą Raynauda – napadowy skurcz naczyń krwionośnych podczas ekspozycji na zimno,
• pokrzywką z zimna,
• zaburzeniem pracy nerek,
• zaburzeniem pracy wątroby.

Procedura zabiegu

Dostępne na rynku urządzenia do kriolipolizy mają zakres temperatur od -1°C do -15°C i wyposażone są w funkcje monitorowania temperatury chłodzenia, aby nie dopuścić do odmrożenia tkanki.

Zabieg początkowo polega na wybraniu obszaru, z którego chcemy pozbyć się niechcianej tkanki tłuszczowej. Następnie tą okolicę zabezpiecza się specjalną maską przeciwodmrożeniową i chroniącą przed podrażnieniem skóry (np. gazą jałową nasączoną substancjami oleistymi), na którą przykłada się głowicę próżniową. Aplikator zasysa fałd skórny wraz z tkanką tłuszczową do komory, w której znajdują się elementy chłodzące. Zassanie tkanki polega na precyzyjnym aplikowaniu niskiej temperatury około -4°C do tkanki tłuszczowej. W zależności od grubości fałdu zabieg powinien trwać 45-60 minut – najdłużej w okolicach z dużą ilością tkanki tłuszczowej – brzuch czy uda, krócej w miejscach z najmniejszą ilością np. ramiona czy okolica kolan.

Podczas pierwszych 2 minut może być odczuwalny intensywny ból. W przypadku okolic objętych zbitą tkanką tłuszczową lub cellulitem odczucie może być silne. Dyskomfort trwa do momentu schłodzenia obszaru poddanego zabiegowi – około 2-4 minuty. Po tym czasie odczuwalne jest tylko minimalne chłodzenie.

Po przeprowadzonym zabiegu może wystąpić wrażliwość miejsca zabiegowego, odrętwienie i drażliwość. Zaleca się wówczas wykonanie 2-minutowego masażu w celu przywrócenia krążenia i podniesienia temperatury w miejscu objętego działaniem kriolipolizy, zwiększa to skuteczność redukcji tkanki tłuszczowej nawet o 44% oraz przyśpiesza procesy regeneracji i usuwania uszkodzonych adipocytów.

Częstotliwość zabiegu

Czas trwania redukcji tkanki tłuszczowej po zabiegu kriolipolizy jest powolne, ze względu na wolne tempo uwalniania się kwasów tłuszczowych. W związku z tym zaleca się najczęściej serię czterech zabiegów w odstępach 2-3 miesięcznych, jednak dobór terapii jest dla każdego indywidualna.

Efekty

Efektywność zabiegu jest jednostkowa, zależy przede wszystkim od zdolności organizmu do metabolizmu tłuszczów. Najlepsze efekty uzyskujemy w połączeniu ze zbilansowaną dietą i aktywnością fizyczną. Dodatkowo można wspomagać się, między serią zabiegów kriolipolizy, zabiegiem drenażu limfatycznego. Zaleca się również spożywanie dużej ilości wody w celu przyśpieszenia procesu regeneracji i usuwania z organizmu obumarłych komórek tłuszczowych. W niektórych przypadkach można zauważyć efekty już po pierwszym zabiegu.

Działania niepożądane

Ewentualne skutki uboczne jakie mogą pojawić się po zabiegu kriolipolizy to:

• miejscowe zaczerwienienie,
• obrzęki,
• siniaki,
• odrętwienie skóry,
• zaburzenia czucia,
• odmrożenia I stopnia,
• bolesne skurcze mięśniowe,
• silny świąd,
• głęboki kujący ból,
• uczucie łaskotania,
• na skutek odmrożenia mogą wystąpić pęcherze, a w konsekwencji blizny i przebarwienia.

Odnotowane nierówności tkanki i odmrożenia po zabiegu kriolipolizy wynikały z wadliwego działania sprzętu oraz nieprawidłowej bądź agresywnej procedury zabiegu. Pojedyncze przypadki wskazywały na paradoksalny przyrost tkanki podskórnej, które były wskazaniem do leczenia klasyczną liposukcją oraz zapalenie tkanki tłuszczowej, nadające się do leczenia farmakologicznego – kortykosteroidami doustnie.

Trzeba zaznaczyć, że komórki tłuszczowe to głównie komórki bogate w nasycone kwasy tłuszczowe, które są podatne na działanie niskich temperatur. Komórki skóry, nerwy czy komórki mięśniowe oraz te z niską zawartością tłuszczu są odporne na działanie czynnika chłodzącego. Dzięki tej różnicy, kriouszkodzenia nie dotyczą tkanek otaczających komórki tłuszczowe.

Weronika Kononowicz
Kosmetolog, specjalizuje się w kosmetologii estetycznej i trychologii. Absolwentka Wydziału Medycznego GWSH w Katowicach. Prelegent konferencji, autorka artykułów w czasopismach branżowych, współautorka badań naukowych.