Minoksidil, pierwotnie stosowany w kardiologii, znalazł swoje miejsce w dermatologii jako jeden z najbardziej znanych środków przeciw łysieniu. Jego zdolność do stymulowania wzrostu włosów, czyni go ważnym narzędziem w walce z łysieniem androgenowym i innymi formami utraty włosów.
Minoxidil – co to właściwie jest?
Minoxidil, pierwotnie znany jako 2,4-pyrimidinediamine, 6-(1-piperidinyl)-, 3-oxide, jest związkiem chemicznym o znaczącej historii medycznej i współczesnym zastosowaniu. Odkrycie minoxidilu datuje się na lata 70. XX wieku, kiedy to został poznany jako środek rozszerzający naczynia obwodowe w leczeniu opornej, ciężkiej choroby nadciśnienia tętniczego. Skuteczność tej substancji w obniżaniu ciśnienia krwi przypisuje się jej zdolności do otwierania kanałów potasowych wrażliwych na adenozynotrójfosforan (ATP), co prowadzi do redukcji oporu obwodowego. Jednak ze względu na skutki uboczne nie jest to substancja rutynowo stosowana w terapiach kardiologicznych.
W trakcie badań nad oralnym zastosowaniem minoxidilu zaobserwowano znaczące działania niepożądane, w tym hipertrychozę, czyli nadmierne owłosienie, co wskazało na nowe potencjalne zastosowanie w leczeniu androgenowego łysienia. W 1987 roku wprowadzono na rynek miejscową formułę minoxidilu, pierwotnie przeznaczoną dla mężczyzn, a później również dla kobiet, do leczenia tego właśnie typu łysienia.
Chemicznie minoxidil jest organicznym związkiem azotowym o strukturze pirymidynowej z grupą oksydową i piperidynową, co ma kluczowe znaczenie dla jego aktywności farmakologicznej. Jego działanie polega na modulacji działania różnych enzymów, w tym sulfotransferazy, która przekształca minoxidil w jego aktywną formę siarczanu minoxidilu. Ta aktywna forma ma zdolność do skracania fazy telogenowej (spoczynkowej) włosów i stymulowania wejścia w fazę anagenową (wzrostu), co prowadzi do zwiększenia grubości i długości włosów.
Pomimo pierwotnego przeznaczenia do leczenia nadciśnienia, dzisiaj minoxidil jest głównie używany w leczeniu łysienia androgenowego jako środek miejscowy, dostępny zarówno w postaci roztworów jak i pianek. Zastosowanie minoxidilu wymaga jednak długotrwałej terapii, gdyż przerwanie leczenia może spowodować powrót do stanu przed leczeniem.
W świetle najnowszych badań, zrozumienie mechanizmu działania minoxidilu jest kluczowe dla rozwoju efektywniejszych strategii terapeutycznych zarówno w leczeniu opornego nadciśnienia tętniczego, jak i androgenowego łysienia. W kontekście leczenia łysienia, minoxidil stymuluje wzrost włosów poprzez kilka mechanizmów. Początkowo przekształcany jest przez enzym sulfotransferazę w skórze głowy do swojej aktywnej formy, siarczanu minoxidilu. Właściwości stymulujące wzrost włosów minoxidilu obejmują wydłużenie fazy anagenowej (wzrostowej) cyklu wzrostu włosa, co skutkuje dłuższym okresem wzrostu i grubszym włosem. Sugeruje się również, że minoxidil może zmniejszać wpływ androgenów na mieszki włosowe, które są odpowiedzialne za łysienie androgenowe.
W kontekście najnowszych badań coraz większe zainteresowanie budzi terapia doustna. Absorpcja minoxidilu przez przewód pokarmowy wynosi około 95%, a jego biologiczna dostępność jest wysoka, co oznacza, że szybko osiąga on stężenie terapeutyczne w organizmie. W przypadku formy miejscowej, absorpcja skórna wynosi tylko około 1,4%, co podkreśla różnicę w dostarczaniu leku zależnie od formy aplikacji. Minoxidil wykazuje niskie powinowactwo do białek osocza, co prowadzi do jego szerokiego rozkładu w organizmie. Metabolizowany jest głównie przez wątrobę i wydalany przez nerki.
(……………………………………………….)
Artykuł ukazał się w wydaniu 2/2024 art of BEAUTY
Jeśli chcesz przeczytać więcej zamów egzemplarz lub prenumeratę art of BEAUTY >>>
Lek. Aleksandra Strobel-Pytel
Absolwentka Wydziału Lekarskiego Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego oraz studiów podyplomowych Trychologia kosmetologiczno-lecznicza. Członek Polskiego Stowarzyszenia Trychologicznego, Polskiego Towarzystwa Medycyny Estetycznej i Anti-Aging, Polskiego Towarzystwa Medycyny Stylu Życia oraz Polskiego Towarzystwa Ultrasonografii oraz European Society of Cosmetic & Aesthetic Dermatology.