Bezsenność oznacza stan, w którym dana osoba nie może zasnąć lub ma trudności z utrzymaniem snu. To zaburzenie snu, które może prowadzić do zmęczenia, trudności z koncentracją, drażliwości oraz problemów zdrowotnych. Przyczyny bezsenności mogą być różnorodne, w tym stres, lęki, niewłaściwa higiena snu, niektóre leki, czy choroby. Może mieć charakter przejściowy (krótkotrwały) lub przewlekły (trwający dłużej niż kilka tygodni).
Bezsenność (insomnia) jest jednym z najczęstszych zaburzeń snu na świecie, a badania i statystyki z różnych krajów potwierdzają, że problem ten dotyczy znacznej części populacji. Oto kilka kluczowych statystyk i wyników badań dotyczących bezsenności:
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) około połowa ludzi na świecie cierpi z powodu bezsenności lub jest nią zagrożona. W Polsce problem ten dotyczy blisko jednej trzeciej społeczeństwa i stale narasta. Zaburzenia snu często pozostają nierozpoznane i nieleczone lub są leczone nieprawidłowo.
Kto jest najbardziej narażony na bezsenność
Kobiety są bardziej narażone na bezsenność niż mężczyźni. W szczególności kobiety po menopauzie i w ciąży często zgłaszają problemy ze snem. Osoby starsze, powyżej 60. roku życia, również częściej doświadczają kłopotów ze snem. W tej grupie wiekowej bezsenność może dotyczyć nawet 50% osób.
Jak bezsenność wpływa na zdrowie
Bezsenność zwiększa ryzyko rozwoju wielu schorzeń układu krążenia, oddechowego, pokarmowego, moczowego i mięśniowo-szkieletowego. U chorych na bezsenność często notuje się także znaczne zmniejszenie odporności. Psychiczne konsekwencje choroby to między innymi drażliwość, zaburzenia nastroju i funkcji poznawczych. U osób cierpiących na bezsenność częściej występują psychozy i zaburzenia lękowe, 4 krotnie zwiększa się ryzyko depresji. W znacznym stopniu bezsenność wpływa na ogólną jakość życia, relacje zawodowe, rodzinne i towarzyskie. U chorych częściej pojawiają się również problemy z alkoholem.
Bezsenność to poważny problem zdrowotny o globalnym zasięgu, który wymaga uwagi zarówno na poziomie indywidualnym, jak i systemowym, aby ograniczyć jego negatywne skutki zdrowotne i ekonomiczne.
Przyczyny bezsenności
Bezsenność może mieć wiele przyczyn, zarówno fizycznych, jak i psychicznych. Oto najważniejsze z nich:
- Stres i lęk
Przewlekły stres związany z pracą, życiem osobistym lub innymi wyzwaniami może prowadzić do trudności z zasypianiem lub częstego budzenia się w nocy.
Zaburzenia lękowe, takie jak uogólnione zaburzenie lękowe, mogą również powodować bezsenność. - Depresja
Depresja często prowadzi do bezsenności, a brak snu może dodatkowo pogłębiać objawy depresyjne. Osoby z depresją często mają trudności z zasypianiem lub budzą się wcześnie rano. - Złe nawyki
Niewłaściwa higiena snu, nieregularne godziny kładzenia się do łóżka, zbyt długie drzemki w ciągu dnia, czy korzystanie z urządzeń elektronicznych przed snem, mogą zakłócać rytm snu. - Czynniki środowiskowe
Hałas, zbyt dużo światła, niewygodne łóżko, czy zbyt wysoka lub niska temperatura w sypialni mogą powodować problemy ze snem. - Choroby somatyczne
Choroby przewlekłe, takie jak przewlekły ból, astma, refluks żołądkowo-przełykowy, a także zaburzenia hormonalne (np. nadczynność tarczycy) mogą utrudniać sen.
Bezsenność może być także skutkiem ubocznym innych zaburzeń snu, takich jak bezdech senny. - Leki i używki
Niektóre leki, zwłaszcza te stosowane w leczeniu astmy, nadciśnienia, depresji czy alergii, mogą wywoływać bezsenność jako efekt uboczny.
Spożycie kofeiny, alkoholu, nikotyny oraz narkotyków może zakłócać sen. - Zaburzenia rytmu dobowego
Praca zmianowa, podróże między strefami czasowymi (jet lag) oraz inne czynniki zakłócające naturalny rytm dobowy mogą prowadzić do bezsenności. - Menopauza i zmiany hormonalne
Zmiany hormonalne związane z menopauzą mogą powodować uderzenia gorąca i nocne poty, które utrudniają sen. Zmiany hormonalne podczas menstruacji czy ciąży również mogą wpływać na jakość snu. - Czynniki psychologiczne i emocjonalne
Problemy emocjonalne, takie jak żałoba, trudności w związku, czy inne traumy, mogą prowadzić do bezsenności. -
Czynniki genetyczne
Istnieją dowody sugerujące, że predyspozycje do bezsenności mogą mieć podłoże genetyczne, co oznacza, że osoby, w których rodzinie występowała bezsenność, mogą być bardziej narażone na to zaburzenie.
(……………………………………………….)
Artykuł ukazał się w wydaniu 3/2024 art of BEAUTY
Jeśli chcesz przeczytać więcej zamów egzemplarz lub prenumeratę art of BEAUTY >>>
Ewa Cesarz
Mentor witalny, diet coach, propagatorka witalności, holistycznego podejścia do zdrowia i urody, redaktor naczelna art of BEAUTY i ESTETICA POLSKA.