Choroby skóry głowy
Problemy włosów i skóry głowy dotykają coraz większą liczbę osób. Zmagamy się nie tylko z łysieniem o różnym podłożu i nadmiernym wypadaniem włosów, ale także z keratozami. Czym są keratozy i jak z nimi postępować?
Prawidłowe funkcjonowanie skóry głowy i naskórka jest istotnym aspektem w zachowaniu dobrego wyglądu i porostu włosów. Jeśli skóra głowy zaczyna swędzić, pojawia się łupież lub keratozy skóry głowy oraz inne anomalia to poważne sygnały, że powinniśmy zasięgnąć porady trychologa. Czasami wystarczy zmiana diety i nieprawidłowych nawyków, aby poprawić jakość naszych włosów, często jednak są niezbędne odpowiednie badania i podjęcie terapii trychologicznej.
Problemy włosów i skóry głowy dotykają coraz większą liczbę osób. Zmagamy się nie tylko z łysieniem o różnym podłożu i nadmiernym wypadaniem włosów, ale także z różnymi schorzeniami skóry głowy – łupieżem, łojotokiem, świądem skóry głowy czy łuszczycą.
Wszystkie patologie skóry głowy mogą mieć podłoże zapalne, swędzące i szybko się rozprzestrzeniać, dlatego gdy zauważymy niepokojące zmiany skórne na głowie, powinniśmy szybko zgłosić się do specjalisty – trychologa lub dermatologa i w razie potrzeby wdrożyć odpowiednią terapię trychologiczną lub leczenie. Jeśli chcemy mieć piękne i zdrowe włosy, w pierwszej kolejności skupmy się na skórze głowy.
Keratozy to zmiany w obrębie skóry głowy o przebiegu złuszczającym. Łupież należy do najbardziej popularnych keratoz. Według danych szacunkowych z łupieżem miało problem nawet do 50% populacji. To schorzenie skóry głowy zazwyczaj łatwe do zdiagnozowania, gdyż nietrudno rozpoznać jego objawy. Najpowszechniejszym z nich jest pojawianie się drobnopłatkowego złuszczania się skóry, tak zwanych potocznie „białych płatków” spadających na ramiona oraz świądu. Odpowiedzialność za powstawanie owych „białych płatków” na skórze głowy przypisuje się grzybowi Malassezia globosa.
Istnieje wiele przyczyn, mających wpływ na pojawienie się łupieżu. Może to być na przykład nadmiernie przesuszona skóra, zaburzenia hormonalne i żywieniowe, a także stosowanie niewłaściwych preparatów do pielęgnacji i stylizacji włosów oraz ich nadużywanie. Nie bez znaczenia jest również zbyt rzadkie mycie włosów, gdyż wówczas zgromadzony łój i obumarłe komórki naskórka nie są usuwane w odpowiednim czasie, co w efekcie może doprowadzić do pojawienia się zmian łupieżowych.
Odpowiednio dobrana terapia trychologiczna w walce z łupieżem wymaga systematyczności, ale przynosi dobre efekty. Zwykle zaleca się stosowanie szamponów, maści i płynów o działaniu przeciwłupieżowym. Po porady, jakie preparaty, w jakiej częstotliwości i dawce należy stosować, warto wybrać się do trychologa. Czasami jednak na takiej wizycie można dowiedzieć się, że obecność stanu zapalnego i kolonia grzyba drożdżopodobnego jest zbyt duża i wówczas należy zgłosić się do dermatologa. Ważne jest także, aby uświadomić osobie zmagającej się z łupieżem, że po ustąpieniu objawów nadal trzeba prowadzić odpowiednie działania profilaktyczne, stosując na przykład zapobiegawczo preparaty o działaniu przeciwłupieżowym.
Kolejną keratozą, znacznie trudniejszą w wyeliminowaniu jest łojotokowe zapalenie skóry – schorzenie z widocznym, odgraniczonym rumieniem charakteryzującym się tendencją do złuszczania się. Zazwyczaj stan zapalny występuje w miejscach, gdzie są duże skupiska gruczołów łojowych. Do przyczyn występowania tego schorzenia można zaliczyć zarówno dziedziczenie genetyczne, ale także nieprawidłową pracę gruczołów łojowych, zaburzenia hormonalne, niedobory żywieniowe w diecie. Czynnikami nasilającymi zmiany łojotokowego zapalenia skóry może być także stres.
Zmiany skórne tego schorzenia mogą być silnie swędzące, co w efekcie może prowadzić do powstawania przeczosów, nadżerek, zakażeń grzybicznych, a nawet utraty włosów. Dlatego nie należy zwlekać i jak najszybciej zgłosić się do trychologa lub dermatologa, aby zapobiec szybkiemu „rozprzestrzenianiu się” tego schorzenia. Pierwszymi objawami na skórze głowy są zazwyczaj drobne plamy o wielkości od 5 do 20 mm z wyraźnie zaczerwienionym brzegiem. Na szczycie zmiany zapalnej są umiejscowione żółte łuski.
Do walki z łojotokowym zapaleniem skóry można w pierwszym etapie zastosować szampon redukujący kolonię grzybiczą, a następnie serię zabiegów trychologicznych o działaniu keratolitycznym i przeciwświądowym. Ważne, aby po ustąpieniu objawów celem zapobiegania nawrotom schorzenia, stosować terapię podtrzymującą, na przykład korzystając z szamponów czy toników zawierających piroctone olamine lub pirytionian cynku. Jeśli jednak łojotokowe zapalenie skóry głowy będzie przebiegało z nasilonymi objawami lub ostrymi nawrotami, należy niezwłocznie skonsultować się z dermatologiem i wdrożyć leczenie, przestrzegając wytycznych lekarza.
Swędzenie skóry głowy oraz pojawienie się charakterystycznych, złuszczających się tarczek na skórze początkowo przypominające łupież może oznaczać łuszczycę skóry głowy. Właściwe rozpoznanie choroby jest często bagatelizowane. Aby właściwie rozpoznać chorobę, warto poznać jej przyczyny i charakterystyczne dolegliwości.
Łuszczyca należy do chorób przewlekłych i powracających. Najczęściej pojawia się w okolicy 22 roku życia jak również po menopauzie w okolicy 55 lat. Choruje na nią ok. 2% populacji i 1% dzieci. U maluchów pojawia się zazwyczaj w okolicy 8 roku życia. Nie ma jednak określonych zasad występowania i może pojawić się w każdym wieku, im wcześniej zostanie zaobserwowana tym jej przebieg będzie cięższy. Najczęstszymi przyczynami jej pojawienia jest podłoże polimorficzne. Często jest to choroba dziedziczna jak również powodują ją czynniki środowiskowe i immunologiczne. Do czynników ją wywołujących można zaliczyć na przykład ukąszenie owadów, urazy, używki, stres, a także infekcje bakteryjne i wirusowe.
Łuszczyca należy do chorób autoimmunologicznych, czyli schorzeń w przebiegu których organizm zaczyna atakować własne tkanki – w tym przypadku skórę. Nie można się nią zarazić. Charakteryzuje się ona obecnością stanu zapalnego w obrębie skóry, częstymi nawrotami i zaostrzeniami. Do pierwszych objawów należą zmiany zapalne pokryte łuską w kolorze żółto-srebrzystym. Najczęściej pierwsze objawy pojawiają się w okolicy uszu, nad uszami z tyłu, lub w linii zgięcia. Zmiany łuszczycowe mogą mieć charakter wędrujący lub pokrywać całą powierzchnię skalpu. Dość często zmiany łuszczycowe mogą umiejscawiać się w linii brzegowej włosów nad czołem.
Prawidłowy, trwający około miesiąca cykl różnicowania naskórka zostaje skrócony z 28 do zaledwie 4 dni. Jak łatwo się domyślić, powstają warstwy nieprawidłowo wykształconych komórek, które ulegają zbyt szybkiemu procesowi złuszczania, co określane jest mianem keratozy. Łuszczyca skóry głowy może przybierać postać ograniczoną, co zdarza się jednak bardzo rzadko. Zwykle stanowi ona pierwszy z objawów choroby uogólnionej, zajmującej stopniowo kolejne części ciała.
Aby unikać nawrotów i zaostrzeń łuszczycy na skórze głowy, konieczna jest odpowiednia profilaktyka i higiena owłosionej skóry głowy. Obejmuje ona między innymi wykorzystanie do codziennej pielęgnacji delikatnych preparatów, niepodrażniających skórę głowy oraz jednocześnie ją nawilżających. Wskazane jest raczej unikanie kosmetyków drogeryjnych i stosowanie zdrowej diety. Nie powinno się także drapać, choć jednym z najbardziej uciążliwych objawów jest uporczywe swędzenie, może ono spowodować pogorszenie się stanu skóry i powstanie krwawiących ognisk. Zaleca się, aby głowę myć w delikatny sposób z użyciem łagodnych szamponów. Włosy należy rozczesywać w delikatny sposób za pomocą miękkich szczotek, które nie będą dodatkowo podrażniały. Należy również pamiętać o odpowiednio zbilansowanej diecie, unikać alkoholu i papierosów.
Łuszczyca skóry głowy jest chorobą wymagającą specjalistycznej terapii. W przypadku zaobserwowania niepokojących zmian należy zgłosić się do trychologa.
Łuszczyca jest chorobą przewlekłą, a to oznacza, że nie jest możliwe jej całkowite wyleczenie, a terapia jest długotrwała i wymaga systematyczności. Jednak stosowanie się do zaleceń trychologa oraz odpowiednia pielęgnacja mogą znacznie zmniejszyć nasilenie objawów, oraz wydłużyć okresy, w których objawy nie występują.
Do terapii należy podejść bardzo indywidualnie. Najlepsze efekty dają terapie skojarzone, czyli terapia złuszczająca lub naświetlenia w gabinecie trychologicznym oraz odpowiednie preparaty polecane do stosowania w domu. Podstawę terapii łuszczycy skóry głowy stanowi stosowanie preparatów miejscowych. Ich celem jest usunięcie nawarstwionych, złuszczających się elementów naskórka, a następnie etap cytostatyczny, czyli wyrównanie proliferacji podziałów komórek skóry. W trudnej walce z łuszczycą skóry głowy bardzo pomocne jest także terapia technologią exciplex, która to ma wiele potwierdzonych badań odnośnie swojej skuteczności.
Terapia i pielęgnacja domowa trwa zwykle około 8 tygodni lub dłużej. Ważne jest, aby zwrócić uwagę przy nakładaniu preparatów. Nie powinny one być stosowane na włosy tylko skórę głowy. Po uspokojeniu skóry głowy stosuje się jeszcze okresowe stosowane preparatów w celu zapobiegania nawrotom.
Prawidłowe funkcjonowanie skóry głowy i naskórka jest ważnym aspektem zdrowego wyglądu i porostu włosów. Nieleczone schorzenia i choroby skóry głowy mogą szybko się rozprzestrzeniać i prowadzić do osłabienia oraz wypadania włosów. Dlatego jeśli zauważymy jakiekolwiek zmiany, nieprawidłowości, warto skonsultować się ze specjalistą i w razie potrzeby wdrożyć odpowiednią terapię trychologiczną.
Zdrowa skóra głowy podstawą dobrej kondycji włosów
Coraz więcej wydajemy na suplementy, nadużywamy preparatów do pielęgnacji i stylizacji włosów, a okazuje się że dobra ich kondycja zależy przede wszystkim od stanu skóry głowy. Jaka powinna być właściwa pielęgnacja owłosionej skóry głowy i na jakie niepokojące sygnały powinniśmy zwracać uwagę?
Pielęgnacja skóry głowy jest często pomijana, gdyż większość z nas skupia się na wyglądzie fryzury. Okazuje się jednak, że to odpowiednia pielęgnacja owłosionej skóry głowy wpływa na jakość włosów, jest więc ważnym aspektem dbania o urodę.
Zrównoważona pielęgnacja skóry głowy dopasowana do jej potrzeb przynosi pozytywny efekt w postaci odżywionych mieszków, z których mogą wyrastać zdrowe włosy. Niewłaściwe postępowanie i bagatelizowanie schorzeń pojawiających się na skórze głowy, może skutkować łupieżem, nadmiernym przetłuszczaniem się włosów, a nawet ich wypadaniem.
Aby utrzymać skórę głowy w dobrej formie, należy pamiętać o regularnym peelingu skóry, który pozwala pozbyć się zanieczyszczeń, usuwa pozostałości po kosmetykach i martwy naskórek. Ważnym elementem peelingu jest masaż, poprawiający krążenie krwi w komórkach skóry, dotleniający mieszki i ułatwiający skórze przyjmowanie składników odżywczych. Peeling skóry głowy może być stosowany bez względu na rodzaj włosów. Wskazaniem do jego wykonywania są na przykład osłabione, a także zbyt szybko przetłuszczające się włosy, łupież, wolny wzrost włosów, wypadające włosy.
Peeling można stosować w kuracjach domowych pod warunkiem, że wiemy jaki preparat powinniśmy wybrać do naszego typu skóry głowy i jej dolegliwości. Drugim rozwiązaniem, wartym rozważenia, szczególnie gdy widzimy na skórze głowy niepokojące zmiany jest skorzystanie z profesjonalnego peelingu trychologicznego po wizycie u trychologa. Specjalista pomoże nam we wszystkich dolegliwościach związanych ze schorzeniami skóry głowy i włosów, uzyskamy także dużo informacji niezbędnych podczas codziennej pielęgnacji. Jeśli niezbędne będzie podjęcie terapii trychologicznej, dopasowanej indywidualnie do potrzeb danego problemu skóry głowy czy włosów, zapewne w większości przypadków rozpocznie się ona od profesjonalnego peelingu.
Pierwszym etapem podjęcia działań, czy terapii trychologicznej powinien być peeling skóry głowy, na przykład z zawartością kwasów lub enzymów o odpowiednim pH. Realizowany profesjonalnie peeling trychologiczny umożliwia złuszczenie zalegającej wydzieliny i zrogowaciałych warstw naskórka, a jednocześnie nie powoduje uszkodzeń głębszych warstw naskórka i skóry właściwej. Przygotowana po zabiegu peelingu trychologicznym skóra jest gotowa do aplikacji aktywnych składników, dedykowanych do danego problemu.
mgr Anna Mackojć
Trycholog. Biotechnolog. Adiunct w World Trichology Society USA. Założyciel Instytutu Trychologii. Wykładowca akademicki Diagnostyki Trychologicznej w Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego.