Narodowy Test Zdrowia Polaków

Narodowy Test Zdrowia Polaków to ogólnopolski projekt społeczno-edukacyjny serwisu Medonet.pl, mający na celu zwiększenie świadomości na temat stanu zdrowia i sposobów na jego poprawę. Jego najważniejszym elementem jest badanie obejmujące takie aspekty jak: stan zdrowia, chorobowość, profilaktyka zdrowotna, styl życia, korzystanie z opieki zdrowotnej.

Badanie w ramach Narodowego Testu Zdrowia Polaków 2020 wypełniło 401 195 osób czyniąc go największym badaniem zdrowia w polskim Internecie (wg dostępnych publikacji). Ankieta oraz rekomendacje dla uczestników zostały przygotowane przez redakcję Medonet z merytorycznym wsparciem Rady Naukowej Narodowego Testu Zdrowia Polaków. Projekt został objęty honorowym patronatem prorektora Uniwersytetu Jagiellońskiego ds. Collegium Medicum. Na podstawie danych otrzymanych w badaniu został przygotowany ogólny raport na temat stanu zdrowia Polaków w 2020 roku. Raport został wzbogacony o dostępne informacje na temat wpływu chorób przewlekłych na przebieg zakażenia koronawirusemi ryzyko powikłań przy chorobie COVID-19.

INDEKS ZDROWIA
(stworzony na potrzeby Narodowego Testu Zdrowia Polaków)

Indeks Zdrowia pokazuje, w jakim stopniu odpowiedzi badanego na zadane pytania i deklarowane w nich działania dotyczące profilaktyki chorób oraz zdrowego stylu życia, pokrywają się z zaleceniami ekspertów.

• 0% oznacza całkowity brak przestrzegania zaleceń profilaktycznych
• 100% pełne przestrzeganie zaleceń profilaktycznych

Jak pokazuje Indeks Zdrowia, bardzo dobrze o swoje zdrowie dba zaledwie 13% Polaków. Osoby te uzyskały wynik 76-100%.

Prawie 1/5 badanych nie osiągnęła nawet połowy wartości Indeksu Zdrowia (18% respondentów ma Indeks Zdrowia 26-50%). Największą grupę stanowią Polacy, którzy dbają o swoje zdrowie na średnim poziomie (Indeks Zdrowia 51-75%).

ŚREDNI INDEKS ZDROWIA POLAKÓW:

• Średni Indeks Zdrowia Polaków wyniósł 61,9%, przy czym istotnie różni się on dla poszczególnych grup wiekowych.
• Dla 18-24-latków wynosi on tylko 57,2% i rośnie z wiekiem. Najwyższy skok w dbaniu o swoje zdrowie zauważalny jest po 55. roku życia (2,8 punkty procentowe różnicy między 45-54-latkami a 55-64-latkami).
• Kobiety bardziej dbają o zdrowie niż mężczyźni. Indeks Zdrowia w przedziale 76-100% uzyskało 16% kobiet i znacznie mniej, bo tylko 10% mężczyzn.
• Średni Indeks Zdrowia rośnie wraz z wykształceniem. Różnica pomiędzy osobami z wykształceniem podstawowym i zawodowym a osobami z wykształceniem wyższym wynosi aż 7%.

Dr hab. Barbara Wizner:
„Raport zdrowia pokazuje, że wraz z wiekiem Indeks Zdrowia Polaków powoli, ale systematycznie rośnie; 40-latkowie przestrzegają zaleceń w ok. 60%, a osoby po 60. roku życia w blisko 70%. W miarę upływu lat zwracamy większą uwagę na aspekty związane ze zdrowiem, aby zachować sprawność fizyczną i dobrą kondycję umysłową jak najdłużej. Wyniki badań pokazują, że styl życia (szczególnie te elementy odnoszące się do stopnia aktywności fizycznej, sposobu odżywiania, masy ciała, stosowania używek), w znacznie większym stopniu determinują kondycję zdrowotną niż czynnik dziedziny, to znaczy obciążenie rodzinne chorobami. Oznacza to, że poprzez nasze zachowania zdrowotne sami w dużej mierze kształtujemy ryzyko wystąpienia lub przedwczesnego wystąpienia chorób przewlekłych niezakaźnych (chorób serca i naczyń, cukrzycy, chorób nowotworowych), a także zaburzeń poznawczych (choroby Alzheimera i innych form otępienia). Początkiem do zmian zazwyczaj jest refleksja i wielu Polaków, korzystając z możliwości oceny stanu zdrowia w ramach projektu, skorzystało z tej szansy.”

DIETA

• Najczęściej Polacy wybierają posiłki mięsne (31%) oraz zbilansowane zgodnie z piramidą żywienia (22%).
• 42% mężczyzn najczęściej wybiera posiłki zawierające mięso.
• Kobiety częściej niż mężczyźni wybierają posiłki wegetariańskie i wegańskie (7%), a także ze zmniejszoną zawartością sodu (7%) czy węglowodanów (4%).
• Co czwarty Polak jada fast-foody kilka razy w miesiącu.
• 3% osób spożywa fast-foody nawet kilka razy w tygodniu – w tej grupie największy odsetek stanowią osoby w wieku 18-24 lat (9%)
• Spożycie fast-foodów maleje z wiekiem. 47% osób w wieku powyżej 65 lat nie je ich w ogóle (w grupie 18-24 lata jest to tylko 2%).
• Owoce jada codziennie tylko 34% Polaków.
• Warzywa codziennie jada tylko co trzeci Polak. 43% osób jada warzywa kilka razy w tygodniu, 22% kilka razy w miesiącu, a 4% raz w miesiącu lub rzadziej.
• Napoje słodzone codziennie pije aż 13% Polaków. Niemal co siódmy Polak robi to kilka razy w tygodniu.
• Najwięcej napojów słodzonych spożywają osoby w wieku 18-24 lata. 18% spożywa takie napoje codziennie, a aż 23% kilka razy w tygodniu.
• Napoje energetyzujące pije 26% kobiet i 46% mężczyzn.
• Suplementy diety codziennie przyjmuje 21% kobiet i 12% mężczyzn.
• Żadnych suplementów diety w ostatnim roku nie przyjmowało 35% kobiet i 48% mężczyzn.

Prof. dr hab. n. med. Maria Olszowska:
„Dane przedstawione w raporcie pokazują, że ponad połowa kobiet i mężczyzn przyjmowała w ciągu ostatniego roku suplementy diety, szczególnie w okresie zmęczenia, infekcji i profilaktycznie. Musimy zdawać sobie sprawę, że suplementy nie są lekami, co może sugerować ich sprzedaż w aptekach. Agresywna reklama w środkach masowego przekazu połączona z niekompletną wiedzą społeczeństwa przyczynia się do tych statystyk. Powinniśmy zwracać uwagę, aby zamiast suplementów diety stosować naturalne produkty. Mimo zaleceń codziennego spożywania owoców bogatych w witaminy i minerały tylko 34%, jak wynika z raportu, stosuje się do tych zaleceń.”

UŻYWKI

11% Polaków deklaruje całkowitą abstynencję. Odsetek kobiet pijących alkohol wynosi 85%, natomiast mężczyzn 92%. Spożycie alkoholu jest największe w grupie o wyższym wykształceniu-92%.

Spożycie alkoholu wśród Polaków

Nie ma bezpiecznej dawki alkoholu. Każda ilość zwłaszcza regularnie spożywanego alkoholu może prowadzić do wielu bardzo poważnych problemów zdrowotnych, m.in. marskości wątroby, chorób trzustki, chorób serca i naczyń. Akceptowalna dawka alkoholu to 10 do 20 g alkoholu dziennie, co oznacza 1 do 2 kieliszków wina, 0,3 do 0,5 l piwa i jeden drink (zawierający maks. 40% alkoholu).

Konsumpcja wyrobów tytoniowych

Odsetek czynnych palaczy wszystkich wyrobów tytoniowych wynosi 32%. Tradycyjne wyroby tytoniowe czynnie pali 28% Polaków – 21% sięga po nie codziennie lub prawie codziennie, a 7% pali je okazjonalnie.

Wyroby tytoniowe są źródłem uzależniającej substancji, jaką jest nikotyna. Regularne używanie wyrobów tytoniowych prowadzi do uzależnienia i trwałej choroby przewlekłej – zespołu uzależnienia od nikotyny. Produkty te zawierają liczne szkodliwe substancje, w tym kancerogenne, kardiotoksyczne i pneumotoksyczne, a narażenie na nie może prowadzić do wielu poważnych chorób. Nawet okazjonalne sięganie po takie produkty jest związane ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na nowotwory, zawały serca, udary mózgu, niewydolność serca i choroby płuc.

Aż 8% 18-24-latków i 9% 25-34-latków próbowało dopalaczy. W sumie do konsumpcji dopalaczy przyznaje się 4% Polaków.

Podsumowanie

• 89% Polaków pije alkohol.
• Najczęściej Polacy spośród napojów alkoholowych wybierają piwo. 5% osób pije codziennie, 10% nawet kilka razy w tygodniu.
• 32% Polaków pali wyroby tytoniowe.
• Tradycyjny tytoń pali codziennie lub prawie codziennie 21% Polaków. 7% sięga po niego okazjonalnie.
• E-papierosy palą najczęściej osoby młode, w grupie wiekowej 18-24 lat, jest to aż 8%. Najmniej popularny w Polsce jest tytoń podgrzewany.
• Dopalaczy przynajmniej raz w swoim życiu spróbowało 4% Polaków, najwięcej w grupie wiekowej 25-34 lat (aż 9%).

ZDROWIE PSYCHICZNE I FIZYCZNE

• Zarówno większość kobiet (52%), jak i mężczyzn (61%) ocenia swój stan zdrowia fizycznego jako bardzo dobry i dobry.
• Jako zły lub bardzo zły stan swojego zdrowia fizycznego ocenia 8% kobiet i 6% mężczyzn.
• Zarówno większość kobiet (61%), jak i mężczyzn (72%) ocenia swój stan zdrowia psychicznego jako bardzo dobry i dobry.
• Jako zły lub bardzo zły swój stan zdrowia psychicznego ocenia 11% kobiet i 7% mężczyzn.
• Przeciwko grypie szczepi się 20% Polaków i odsetek ten nie zmienia się od ponad 10 lat (badania EHIS). Tylko średnio 5% osób powtarza szczepienie każdego roku.

Częstotliwość doświadczania stresujących sytuacji

• Stresujących sytuacji doświadcza codziennie aż 24% Polaków, a kilka razy w tygodniu 31%.
• Przewlekły stres powoduje problemy ze snem, spadek libido, zaburzenia odżywiania i wpływa negatywnie na układ odpornościowy. Może prowadzić do wystąpienia infekcji, bólów, problemów skórnych a nawet chorób przewlekłych.
• Największy odsetek Polaków (36%) spotyka się z rodziną i przyjaciółmi kilka razy w miesiącu. Takie spotkania 24% badanych odbywa kilka razy w tygodniu, a 18% raz w miesiącu lub rzadziej.

Aktywność fizyczna

Ile średnio czasu dziennie przeznacza Pan/Pani na aktywność typu spacer –jako forma rekreacji i odpoczynku lub jako forma dotarcia do celu (praca, dom, itd.)?

Spacer to najprostsza forma aktywności fizycznej. By utrzymać dobrą kondycję i samopoczucie, zgodnie z badaniami WHO, należy robić około 8 tys. kroków dziennie.

Blisko co czwarta osoba dorosła przeznacza na aktywność fizyczną co najmniej 2 godziny tygodniowo. Oznacza to, że poprawiliśmy wynik z 2014 roku, gdy w badaniu EHIS podobną aktywność wykazywała co szósta osoba.

Aż 50% Polaków nie uprawia żadnego sportu.

WHO zaleca co najmniej 150 minut tygodniowo aktywności fizycznej o umiarkowanej intensywności. Jest ona podstawowym sposobem na poprawę nie tylko zdrowia fizycznego, ale i psychicznego.

Średnia ilość snu na dobę

• 40% Polaków śpi mniej niż 7 godzin.
• Najwięcej osób, które nie dostarczają sobie odpowiedniej dawki snu (poniżej 7 godzin) jest wśród 35-54-latków (43%)
• 58% Polaków śpi 7-9 godzin na dobę.

Zgodnie z badaniami naukowymi dorosły człowiek potrzebuje 7-9 godzin snu na dobę. Krótki sen (poniżej 7 godzin) ma niekorzystny wpływ na zdrowie.

Długotrwałe problemy zdrowotne lub choroby przewlekłe, trwające (lub przewidywane, że będą trwały) 6 miesięcy lub dłużej

• 48% Polaków ma długotrwałe problemy zdrowotne.
• Co trzecia osoba w wieku 18-24 lat ma długotrwałe problemy zdrowotne.
• Liczba osób z długotrwałymi problemami zdrowotnymi rośnie wraz z wiekiem. Wśród osób 65+ na trzy zdrowe osoby przypadają cztery osoby z długotrwałymi chorobami.

Diagnoza chorób przewlekłych

Co czwarty Polak ma zdiagnozowane nadciśnienie tętnicze, niemal co szósty alergię lub astmę, co dziesiąty depresję a co czternasty cukrzycę. Na choroby stawów cierpi 16%, a na choroby serca 9% ankietowanych.

Badania profilaktyczne

Podstawowe badania pozwalają na monitorowanie stanu zdrowia i wczesne wykrycie wielu poważnych chorób. Mimo to wielu Polaków nie wykonuje ich regularnie. W przeciągu ostatniego roku tylko 39% Polaków zbadało stężenie cholesterolu, 42% wykonało badanie ogólne moczu, 50% sprawdziło poziom cukru we krwi, 56% wykonało morfologię krwi, a 74% wykonało pomiar ciśnienia krwi.

Pomiar ciśnienia krwi, morfologię krwi, OB, stężenie glukozy we krwi, stężenie cholesterolu oraz badanie ogólne moczu powinno się wykonywać raz w roku niezależnie od wieku.

Podsumowanie

• Większość Polaków ocenia swój stan zdrowia fizycznego (56%) oraz psychicznego (66%) jako bardzo dobry i dobry.
• Największy odsetek Polaków-39% –poświęca na spacer do 30 min. dziennie.
• Stresujących sytuacji doświadcza codziennie aż 24% Polaków, a kilka razy w tygodniu 31%
• W przeciągu ostatniego roku tylko 39% Polaków zbadało stężenie cholesterolu, 42% zrobiło badanie ogólne moczu, 50% sprawdziło poziom cukru we krwi, 56% wykonało morfologię krwi, a 74% zmierzyło ciśnienie krwi.
• Przeciwko grypie szczepi się 20%, ale tylko średnio 5% osób powtarza szczepienie każdego roku.
• Większość Polaków uprawia seks kilka razy w miesiącu (39% mężczyzn i 34% kobiet).
• Aż 50% Polaków nie uprawia żadnego sportu.
• 40% Polaków śpi mniej niż 7godzin.
• 48% Polaków ma długotrwałe problemy zdrowotne.

PRZEWLEKŁE CHOROBY NIEZAKAŹNE

Przewlekłe choroby niezakaźne stają się coraz większym problemem w Polsce. Co czwarty Polak deklaruje, że ma zdiagnozowane nadciśnienie tętnicze, co jedenasty chorobę serca, a co czternasty cukrzycę. Choroby nowotworowe ma zdiagnozowane 3% ankietowanych, a 2% przewlekłą obturacyjną chorobę płuc.

Wzrost zachorowań na przewlekłe choroby niezakaźne (NCDs) spowodowany jest przede wszystkim czterema głównymi czynnikami ryzyka:

UŻYWANIEM TYTONIU

• 32% Polaków pali wyroby tytoniowe.
• Tradycyjny tytoń pali codziennie lub prawie codziennie 21% Polaków.

SPOŻYWANIEM ALKOHOLU

• 89% Polaków pije alkohol.
• 9% sięga po alkohol codziennie.

BRAKIEM AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ

• Aż 50% Polaków nie uprawia żadnego sportu.

NIEZDROWĄ DIETĄ

• Napoje słodzone co najmniej kilka razy w tygodniu pije aż 28% Polaków.
• Owoce jada codziennie tylko 34%, a warzywa zaledwie 30% Polaków.

OTYŁOŚĆ

• 61% Polaków ma problem z nadmierną masą ciała (74% mężczyzn i 50% kobiet). 46% mężczyzn i 29% kobiet ma nadwagę, a 28% mężczyzn i 21% kobiet cierpi na otyłość.
• Problem nadwagi rośnie wraz z wiekiem. Nadmierną masę ciała ma 29% 18-24-latków, 72 45-54-latków i 78% osób powyżej 65. roku życia.
• Ilość osób otyłych przekracza 30% w grupie osób po 45. roku życia.
• Osoby z wyższym wykształceniem częściej decydują się na dietę odchudzającą. W swoim życiu przeszło ją 52% z nich.
• Na diecie odchudzającej chociaż raz w swoim życiu było 27% Polaków, przy czym w grupie tej odsetek kobiet jest znacznie wyższy niż mężczyzn.
• Niedowagę ma 11% 18-24-latków, 4% 25-34-latków i 1proc. 45-54-latków. Problem praktycznie nie występuje u osób powyżej 55. roku życia.

Nadwaga i otyłość mogą być czynnikiem ryzyka poważnych komplikacji związanych z chorobą COVID-19 wywołaną koronawirusem SARS-CoV-2, wskazuje raport National Health Service.
Ciężka otyłość zwiększa ryzyko zespołu ostrej niewydolności oddechowej (ARDS), który jest poważnym powikłaniem COVID-19. Ludzie żyjący z poważną otyłością mogą mieć także wiele poważnych chorób przewlekłych i leżące u ich podstaw przypadłości zdrowotne, które mogą zwiększać ryzyko ciężkiej choroby wywołanej przez COVID-19 –podaje amerykańska agencja rządowa Centers for Disease Control and Prevention.

Prof. dr hab. n. med. Piotr Jankowski:
„W ostatnich latach częstość występowania otyłości istotnie rośnie w polskim społeczeństwie, co jest szczególnie wyraźne wśród dzieci i młodzieży. W tych grupach częstość występowania otyłości rośnie najszybciej wśród krajów OECD. Jest to spowodowane z jednej strony zmniejszającą się aktywnością fizyczną polskiego społeczeństwa, a z drugiej niewłaściwymi wyborami zdrowotnymi. W raporcie przedstawiono dane alarmujące: tylko 30% respondentów codziennie spożywa warzywa, jedynie 34% owoce i jedynie 22% deklaruje stosowanie diety opartej o zalecaną piramidę żywienia.”

CUKRZYCA

Cukrzycę zdiagnozowano u 7% ankietowanych. Chorych z cukrzycą przybywa wraz z wiekiem. W grupie 45-54-latków ma ją 7% osób, w grupie 55-64-latków 13% osób, a w grupie powyżej 65. roku życia aż 21% osób.

• Badanie stężenia glukozy we krwi w ciągu ostatniego roku wykonało 50% ankietowanych. W grupie osób powyżej 65. roku życia odsetek ten wyniósł 72%.
• Cukrzycę zdiagnozowano u 7% ankietowanych. Chorych z cukrzycą przybywa wraz z wiekiem. W grupie 45-54-latków ma ją 7% osób, w grupie 55-64-latków 13% osób, a w grupie powyżej 65. roku życia aż 21% osób.
• 26% Polaków ma prawidłowe stężenie glukozy we krwi (3,9 –5,5mmol/l), a u 15% norma jest przekroczona, w tym u 3% znacznie. 30% nie pamięta swojego ostatniego wyniku, a u 4% stężenie glukozy jest poniżej normy.

Osoby chore na cukrzycę nie mają większego prawdopodobieństwa zachorowania na COVID-19 niż osoby w populacji ogólnej. Problemem jest jednak fakt, że u pacjentów z cukrzycą, u których rozwinęła się choroba COVID-19, zaobserwowano wyższe ryzyko rozwoju ciężkich powikłań i zgonów, niż u osób zdrowych.

Jeśli cukrzyca jest dobrze kontrolowana, ryzyko rozwoju ciężkich objawów zarażenia koronawirusem SARS-CoV-2 jest podobne do tego, które obserwujemy w populacji ogólnej. Natomiast u osób z nieleczoną i niekontrolowaną cukrzycą, u której występują duże wahania poziomu cukru we krwi, istnieje większe ryzyko rozwoju powikłań w przypadku zakażenia.

Źródło: Polskie Towarzystwo Diabetologiczne

NOWOTWORY

Choroby nowotworowe są drugą najczęstszą przyczyną zgonów wśród Polaków. Rocznie z powodu nowotworu umiera niemal 100 tys. osób. Główną przyczyną występowania nowotworów jest niezdrowy styl życia. Według dostępnych danych nawet 80% nowotworów to wynik czynników zewnętrznych, niezdrowego stylu życia i złych nawyków. Wbrew błędnemu przekonaniu społeczeństwa zaledwie 5-10% nowotworów ma podłoże genetyczne (PTO). 3% ankietowanych ma zdiagnozowaną chorobę nowotworową. Chorych na raka przybywa wraz z wiekiem. W grupie wiekowej 45-54 lat jest ich 3%, 55-64 lat –6%, a wśród osób powyżej 65. roku życia co dziesiąta osoba cierpi na chorobę nowotworową.

U 55% Polaków w najbliższej rodzinie wystąpiła choroba nowotworowa. Taka sytuacja powinna motywować to badań profilaktycznych, a także zmiany stylu życia na zdrowszy.

• RTG klatki piersiowej w swoim życiu nigdy nie miało wykonanego 9% osób w wieku 45-54 lat i 4% osób od 55. roku życia.
• 3% ankietowanych ma zdiagnozowaną chorobę nowotworową. Chorych na raka przybywa wraz z wiekiem. Wśród osób powyżej 65. roku życia co dziesiąta osoba cierpi na chorobę nowotworową.
• Tylko 8% Polaków kontroluje znamiona skórne u dermatologa przynajmniej raz w roku. 38% badanych mimo, że posiada takie znamiona, nigdy ich nie kontroluje.
• Kolonoskopii nigdy w swoim życiu nie robiło aż 61% 55-64-latków i 58% osób powyżej 65. roku życia.
• Kolonoskopię częściej wykonują mężczyźni niż kobiety. W swoim życiu choć raz miało ją zrobioną 23% mężczyzn i 17% kobiet.
• Tylko co piąty Polak stosuje produkty z filtrami przeciwsłonecznymi zawsze gdy jest narażony na działanie promieni słonecznych, a niemal co czwarty w ogóle ich nie używa. 40% badanych stosuje ochronę przeciwsłoneczną tylko w przypadku silnego działania promieni słonecznych.
• Badanie PSA w ciągu mniej niż ostatnich 12 miesięcy zrobiło 37% mężczyzn w wieku 55-64 lat, 52% w grupie 65+. Nigdy badania nie wykonało aż 35% mężczyzn w wieku 55-64 lat i 19% mężczyzn po 65 r.ż.
• Samobadanie jąder wykonuje co czwarty mężczyzna w wieku 18-24 i 45-55 lat, a powyżej 55 r.ż. co trzeci.
• Co trzecia kobieta wykonała cytologię w ciągu ostatniego roku. Badania tego nigdy w swoim życiu nie robiło aż 19% dorosłych kobiet (w grupie młodych kobiet 24-35 r.ż. odsetek ten wynosi aż 12%).
• Tylko 17% dorosłych Polek wykonało USG piersi w ostatnim roku, a aż połowa nigdy w życiu nie robiła tego badania.
• Badanie jąder u lekarza w ciągu niecałych ostatnich 12 miesięcy miało 8% mężczyzn. Badania nigdy w życiu nie wykonało aż 69% mężczyzn.
• W przeciągu dwóch ostatnich lat mammografię wykonało 36% kobiet w wieku 45-54 lat i 68% kobiet w wieku 55-64 lat.
• Badanie prostaty w ciągu mniej niż ostatnich 12miesięcy zrobiło 24% mężczyzn w wieku 55-64 lat, 40% w grupie 65+.
• Samobadanie piersi regularnie, czyli co najmniej raz w miesiącu wykonuje zaledwie co czwarta kobieta. Co czwarta również nigdy nie wykonuje takiego badania.
• Pacjenci onkologiczni należą do grupy najbardziej narażonej na rozwinięcie ciężkiej postaci choroby z powodu zarażenia koronawirusem SARS-Cov-2 i zgon.
• Choroby nowotworowe oraz towarzysząca im chemioterapia zawsze wpływają na osłabienie systemu odpornościowego, dlatego takie osoby są bardziej narażone na powikłania z powodu zarażenia koronawirusem.

Prof. dr hab. n. med. Maria Olszowska:
„W raporcie przedstawione dane pokazują, że nadal badania profilaktyczne w kierunku wczesnego wykrywania chorób nowotworowych wykonywane są zbyt rzadko. Według danych WHO z 2018 r. Polska jest na trzecim miejscu, po Węgrach i Chorwacji, pod względem umieralności na nowotwory złośliwe na 100 tys. mieszkańców. Mimo licznych programów edukacyjnych i możliwości nieodpłatnie wykonania badań organizowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia zainteresowanie jest nieduże.”

CHOROBY SERCOWO-NACZYNIOWE

Choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów w Polsce. Wśród nich najczęściej do śmierci prowadzą choroba niedokrwienna serca oraz choroby naczyń mózgowych, czyli główne konsekwencje miażdżycy. W roku 2017 choroby układu krążenia stanowiły aż 41,5% wszystkich zgonów. W porównaniu z początkiem lat 90. XX w. ilość zgonów z powodu chorób kardiologicznych zmalała o niemal 10%. Mimo to w Polsce nadal występuje nadumieralność spowodowana tymi chorobami. Obecnie na nadciśnienie tętnicze choruje ponad ¼ respondentów (26%), natomiast na choroby serca cierpi 9%. W obu przypadkach ilość chorych rośnie znacząco wraz z wiekiem. Przewlekły stres, obok m.in. cukrzycy, palenia tytoniu i zaburzeń lipidowych, może być czynnikiem rozwoju chorób serca. Tymczasem aż 99% Polaków doświadcza stresu – aż 24% codziennie i 31% kilka razy w tygodniu.

Podsumowanie

• Na nadciśnienie tętnicze choruje 26% badanych, natomiast na choroby serca cierpi 9%. W obu przypadkach ilość chorych rośnie znacząco wraz z wiekiem.
• Pomiar ciśnienia krwi w ciągu ostatniego roku wykonało 74% ankietowanych.
• 56% badanych ma prawidłowe ciśnienie tętnicze krwi, 20% jest w górnym zakresie normy z ciśnieniem tzw. wysokim prawidłowym, natomiast 8% ma nadciśnienie. Ciśnienia tętniczego krwi nie kontroluje w ogóle aż 7% Polaków.
• Badania EKG nigdy w swoim życiu nie wykonało aż 13% 45-54-latków, 7proc. 55-64-latkó i 7% osób powyżej 65-roku życia.
• Stężenie cholesterolu w ciągu ostatniego roku zbadało średnio tylko 39% ankietowanych.
• 21% Polaków ma prawidłowe stężenie cholesterolu we krwi (<4,5 –5,0mmol/l), a u 26% norma jest przekroczona, w tym u 3% znacznie. 32% nie pamięta swojego ostatniego wyniku.

Istnieją przesłanki wskazujące na nieco większe ryzyko rozwoju zakażenia koronawirusem u osób z chorobami układu krążenia, np. z chorobą wieńcową, albo z niewydolnością serca. Ryzyko infekcji jest na pewno większe u pacjentów starszych. Są jednoznaczne dane wskazujące na to, że u osób, u których występują choroby przewlekłe, w tym choroby sercowo-naczyniowe, tj.: nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca czy choroba wieńcowa, dotyczy większe ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19. Pomimo istniejących hipotez wskazujących na możliwy związek między zakażeniem koronawirusem a przyjmowaniem niektórych leków, stosowanych np. na nadciśnienie tętnicze, nie ma dziś dowodów, by jednoznacznie stwierdzić, że leki te zwiększają lub zmniejszają ryzyko zakażenia oraz ciężkość przebiegu choroby COVID-19.

Źródło: Polskie Towarzystwo Kardiologiczne

Prof. dr hab. n. med. Piotr Jankowski:
„Choroby układu krążenia, w tym szczególnie choroba niedokrwienna serca, niewydolność serca oraz udary mózgu, stanowią najważniejsze zagrożenie zdrowia Polaków. Wynika to przede wszystkim z niezdrowego stylu życia wielu Polaków (brak regularnej aktywności fizycznej, niezdrowe wybory żywieniowe, narażenie na dym tytoniowy), ale także z niewystarczająco częstej oceny zagrożenia tymi chorobami, czego przykładem może być wysoki odsetek respondentów, którzy w ciągu ostatniego roku nie mieli wykonanej oceny stężenia cholesterolu lub glukozy.”

DOSTĘP POLAKÓW DO OPIEKI ZDROWOTNEJ

• U lekarza specjalisty w ostatnim roku było o 11% mniej osób zamieszkujących wsie niż mieszkańców miast pow. 500 tys. mieszkańców.
• Zaledwie 37% Polaków było z wizytą u dentysty w przeciągu ostatniego pół roku. 23% zrobiło to 6-12 miesięcy temu, a 39% dawniej niż rok temu.
• Największy odsetek wizyt zarówno u okulisty jak i u dentysty/ortodonty w ostatnim roku był udziałem osób mieszkających w największych miastach.
• Z powodów finansowych 19% Polaków zrezygnowało z wizyty u lekarza, 25% z wizyty u dentysty, 15% z zakupu leku na receptę, a 9% z zakupu sprzętu medycznego.
• Co dziesiąty Polak nigdy nie był u okulisty. 20% osób sprawdziło stan swojego wzroku w przeciągu ostatniego pół roku, 21% 6-12 miesięcy temu, a 50% dawniej niż rok temu.

WNIOSKI

Wyniki Narodowego Testu Zdrowia Polaków pokazują, że jest jeszcze wiele do zrobienia w kwestii profilaktyki i zdrowego stylu życia.

61% Polaków ma problem z nadmierną masą ciała (74% mężczyzn i 50% kobiet). Mimo to co czwarty Polak jada fast-foody kilka razy w miesiącu, a niemal co trzeci pije słodzone napoje co najmniej kilka razy w tygodniu. Połowa Polaków nie uprawia też żadnego sportu.

Pomimo dostępu do warzyw i owoców przez cały rok, a także mody na zdrowy styl życia, warzywa jada codziennie tylko 30%, a po owoce codziennie sięga 34% dorosłych Polaków. W diecie nie brakuje za to suplementów, które codziennie przyjmuje 21% kobiet i 12% mężczyzn, mimo że głównym źródłem witamin i minerałów dla naszego organizmu powinny być właśnie warzywa i owoce.

89% Polaków pije alkohol, a 32% pali wyroby tytoniowe, mimo że używki te przyczyniają się do wielu poważnych chorób, w tym nowotworów czy chorób układu krążenia, czyli chorób powodujących w Polsce największą ilość zgonów.

Stan swojego zdrowia psychicznego w porównaniu z rówieśnikami na dobry i bardzo dobry ocenia 66% badanych, a na przeciętny 25%. Mimo to co dziesiąty badany deklaruje, że ma zdiagnozowaną depresję, 27% respondentów narzeka na nadmierne wyczerpanie pracą a 55% doświadcza stresujących sytuacji co najmniej kilka razy w tygodniu.

Profilaktyka zdrowotna nadal nie jest mocną stroną Polaków. Podstawowe badania, które pozwalają na monitorowanie stanu zdrowia i wczesne wykrycie wielu poważnych chorób, nadal przez wielu nie są wykonywane regularnie.

Nowotwory stanowią drugą przyczynę zgonów w Polsce, a mimo to wiele osób nadal zapomina o wykonywaniu badań przesiewowych w ogóle lub nie wykonuje ich regularnie.

Otyłość, cukrzyca, nowotwory czy choroby serca należą do przewlekłych chorób niezakaźnych, które są przyczyną zgonów aż 41 milionów ludzi rocznie na całym świecie. Można z nimi skutecznie walczyć zmieniając swój styl życia na zdrowszy m.in. rezygnując całkowicie z używek lub chociaż je ograniczając, sięgając po zbilansowaną dietę pełną warzyw i owoców czy dbając o codzienną dawkę aktywności fizycznej.

Większość Polaków, jak pokazują wyniki Narodowego Testu Zdrowia Polaków ma dobry dostęp do podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). Niestety kwestie finansowe dla wielu Polaków stanowią ograniczenie w dbaniu o swoje zdrowie – z wizyty u lekarza chociaż raz w życiu z powodów finansowych zrezygnował co piąty Polak, a co czwarty nie był z tego powodu u dentysty, 15% Polaków zrezygnowało z zakupu leku na receptę, a 9% z zakupu sprzętu medycznego z powodów finansowych.

Dr Anna Zimny-Zając:
„Polacy każdego dnia poszukują w Internecie publikacji i porad dotyczących zdrowego stylu życia, profilaktyki zdrowotnej, a także chorób. W czasie, gdy na świecie szerzy się pandemia koronawirusa, miliony osób na całym świecie jeszcze częściej zaglądają do sieci, szukając w zaufanych źródłach informacji zdrowotnych. Nie powinno to dziwić, gdyż w obliczu zagrożenia, chcemy jeszcze lepiej dbać o zdrowie swoje i swoich bliskich. Wyszukiwanie wiarygodnych informacji zdrowotnych, których codziennie dostarcza między innymi serwis Medonet, to pierwszy krok w kierunku zdrowszego życia. Kolejnym jest stopniowe wprowadzanie zmian w codziennym życiu. Wyniki Narodowego Testu Zdrowia Polaków pokazują, że jest jeszcze wiele obszarów, o które powinniśmy lepiej zadbać, by żyć zdrowiej i dłużej. Prawidłowe odżywianie, większa dawka aktywności fizycznej, ograniczenie używek czy regularne wykonywanie badań przesiewowych to kwestie, o których musimy pamiętać nie tylko w czasie pandemii. Mam nadzieję, że wyniki, które przedstawiliśmy w raporcie, skłonią do refleksji i sprawią, że więcej z nas mocniej przyjrzy się swojemu zdrowiu.”

Cały raport Narodowego Testu Zdrowia Polaków 2020 można pobrać na stronie narodowytestzdrowia.medonet.pl

………………………..

Dlaczego w czasie pandemii koronawirusa umiera tak dużo ludzi na świecie.
Wyjaśnia raport WHO Global Burden of Disease Study 2019

Światowa Organizacja zdrowia opublikowała raport, nad którym pracowało 5,5 tysiąca naukowców z całego świata dotyczący analizy przyczyn zgonów oraz czynników wpływających na obniżenie stanu zdrowia. Raport nie jest poświęcony COVID-19, jednak tłumaczy, dlaczego tak wiele osób zmarło z powodu tej choroby.
Naukowcy przeanalizowali 286 przyczyn zgonów, 369 chorób i 87 czynników ryzyka, które panowały w 2019 roku w 204 krajach. Okazało się, że najwięcej ludzi umierało z powodu nadciśnienia tętniczego.

Czynniki, które najczęściej powodowały zgony:

• nadciśnienie tętnicze – 10,8 mln
• palenie tytoniu – 8,71 mln
• zła dieta – 7,94 mln
• zanieczyszczenie powietrza – 6,67 mln
• wysoki poziom cukru we krwi – 6,5 mln
• nadwaga lub otyłość – 5,02 mln
• wysoki poziom LDL (złego cholesterolu) – 4,4 mln
• niewydolność nerek – 3,16 mln
• niedożywienie – 2,94 mln
• nadużywanie alkoholu – 2,44 mln

Z kolei wśród czynników, które doprowadzały do utraty zdrowia i pogorszenia się jakości życia znalazły się:

• choroby noworodków
• choroba niedokrwienna serca
• udar
• infekcje dolnego układu oddechowego
• biegunki
• przewlekła obturacyjna choroba płuc
• wypadki drogowe
• cukrzyca
• bóle pleców w odcinku lędźwiowo-krzyżowym
• wady wrodzone.

Raport nie zawiera osobnych analiz pod kątem COVID-19, jednak pośrednio tłumaczy, dlaczego z powodu tej choroby zmarło tak wielu ludzie. Na całym świecie z powodu zakażenia SARS-CoV-2 życie straciło 1,15 mln ludzi. Zdaniem naukowców odpowiada za to globalny kryzys chorób przewlekłych i niezdolność państw do powstrzymania wzrostów czynników ryzyka, które w połączeniu z pandemią koronawirusa stworzyły śmiertelnie groźny koktajl.

„Większości czynników ryzyka można zapobiec i można je leczyć. Zwalczanie ich przyniesie ogromne korzyści społeczne i ekonomiczne. Nie udało nam się zmienić niezdrowych zachowań, szczególnie tych związanych z jakością diety, spożyciem kalorii i aktywnością fizyczną, częściowo z powodu niewystarczającej uwagi polityków i niewystarczającego finansowania badań zdrowia publicznego i behawioralnego” – opowiada kierownik badań prof. Christopher Murray, dyrektor Instytutu Zdrowia Metrics and Evaluation (IHME) w Waszyngtonie.

Źródło: portal.abczdrowie.pl