W medycynie chińskiej ciało postrzega się jako organiczną jedność pozostającą w nieustannej relacji z przyrodą.
Tradycyjna Medycyna Chińska, licząca sobie już ponad 3000 lat, jest jedną z najstarszych holistycznych tradycji leczniczych i kompletnych systemów medycznych. Dawni lekarze chińscy obserwowali wzorce natury, sprawdzali produkty żywieniowe i zioła, a następnie odnotowywali efekty ich działania.
Nasz sposób życia i odżywiania najlepiej służy zdrowiu, kiedy przyporządkowany jest cyklom pór roku. Najkorzystniej jeśli są to pokarmy sezonowe, lokalne, wysokiej jakości.
Wiosna to czas na oczyszczenie organizmu, odradzamy się razem z przyrodą spożywając lekkie, gotowane posiłki na bazie świeżych warzyw. Latem, gdy jest gorąco, stosujemy potrawy lekko ochładzające, więcej sałatek i soków. Jesień to czas gromadzenia energii i przystosowania się do zimy, która jest porą odpoczynku w przyrodzie i wytchnienia dla nas. Posiłki w porach chłodniejszych powinny być ciepłe i rozgrzewające.
Jesień to maksimum energetyczne Płuc i Jelita Grubego. Aby utrzymać Płuca w zdrowiu, należy wspierać je przebywając wśród przyrody.
Produkty jesienne to między innymi winogrona, jabłka, śliwki, gruszki, owoce dzikiej róży, orzechy, grzyby, warzywa korzeniowe.
Na wzmocnienie Płuc polecam ryż i zboża gotowane razem z nasionami strączkowymi oraz rozgrzewające zupy i gulasze warzywne.
Produkty których należy unikać jesienią
Aby zbudować wewnętrzną siłę i witalność, zachowując wewnętrzne ciepło, unikać należy produktów nadmiernie rozpraszających i chłodzących:
- potraw nadmiernie tłustych i oleistych, potraw smażonych na głębokim oleju
- produktów nadmiernie chłodzących i surowych lub zimnych produktów mlecznych, które mogą obciążać śledzionę i upośledzać skutecznie trawienie.
Jesienią, tak jak w ciągu całego roku, należy uważać na tzw. dietę kanapkową, która może przyczynić się do powstania w organizmie śluzu, kataru i kaszlu.
Niezwykle ważne jest codzienne spożywanie co najmniej 2-3 ciepłych posiłków, szczególnie w porach chłodnych. Korzystnie będą działały produkty fermentowane, bo pozwalają uzupełnić pożyteczne bakterie jelitowe, wspierające pracę jelita grubego i zdrowie mikrobiomu. W okresie chłodów zalecany jest czas dłuższego gotowania w niskiej temperaturze oraz pieczenie i duszenie potraw.
Co wzmacnia Płuca?
- Przebywanie na świeżym powietrzu i obcowanie z przyrodą
- Kontakt ze zwierzętami
- „Zdrowy egoizm”
- Asertywność
- Pasja
Nawadnianie naszego organizmu ma kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia. Jesienią polecam aromatyczny kompot z gruszek i jabłek z dodatkiem migdałów, które odżywiają płuca oraz kilkoma listkami stewii, dla równowagi kwasowo-zasadowej organizmu. Na moich warsztatach często powtarzam, by pić ciepłe napoje, spożywać zupy roślinne, kasze, warzywa, oraz dbać, by w domu były zdrowe słodkości. Zdrowe nawyki zaprocentują dobrym samopoczuciem i zdrowiem całej rodziny.
Na jesienną chandrę polecam zdrowe słodkości, mój sprawdzony przepis na domowe czekoladki. W składzie mają zdrowe tłuszcze, które dbają o odporność i zdrowe serce. Wystarczą chęci, by było i zdrowo i słodko!
Propozycja odżywiania:
- 2-3 razy dziennie ciepłe gotowane pożywienie
- najważniejszy smak słodki odżywczy, zboża, ryż, migdały
- marchewka, dynia, koper włoski, ziemniaki, buraki pieczone posypane rozmarynem
- miód
- długo gotowane zupy, zwłaszcza na kolację
- kiszonki
Styl życia:
- spacery na świeżym powietrzu
- obcowanie ze zwierzętami
Nawadnianie na jesień
- maceraty z miodu: wieczorem zalej 1 łyżkę miodu ekologicznego szklanką ciepłej (nie gorącej) wody, pij ciepły macerat rano na czczo
- herbaty z dzikiej róży
- rooibos
- kompoty
Działania na poprawę przemiany materii:
- rozpoczynać dzień od wypicia 1-2 szklanki ciepłej wody dobrej jakości
- wypić rano 1 szklankę maceratu z miodu (1-2 łyżeczki miodu rozpuścić w ostudzonej, przegotowanej wodzie, pozostawić na noc, rano dodać ciepłej wody i wypić 10-15 minut przed posiłkiem)
- wywar z orzechów i suszonych moreli:
Kilka suszonych, ekologicznych moreli (niesiarkowanych, suszonych na słońcu) posiekać na drobne kawałki, dodać 1 kopiastą łyżkę orzechów włoskich posiekanych na drobne kawałki, dodać 1 szklankę wody, zagotować 10-15 minut, wypić ciepły wywar wieczorem pół godziny po kolacji (przynajmniej 1-2 godziny przed snem) - zwiększyć udział błonnika w diecie – podwoić porcję warzyw (raczej gotowanych niż surowych) lub dodawać do zbożowego ciepłego śniadania łyżkę otrębów pszennych lub żytnich dobrej jakości
- stosować olej sezamowy tłoczony na zimno-doskonale nawilża jelita i reguluje perystaltykę, można go dodawać do zup, owsianek, jarzyn, spożywać z ziemniakami
- spożywać wieczorem kompot z jabłek, gruszek, suszonych owoców (rodzynki, skórka pomarańczowa, wędzone daktyle ekologiczne, suszone śliwki)
- codziennie rano wykonywać delikatny automasaż brzucha
Przepis na jesienny pasztet z dyni
3 szklanki startej dyni (duże oczka tarki)
1 starta, duża marchew
1 cebula, pokrojona w kostkę
1 duży ząbek czosnku
garść posiekanej natki pietruszki
1,5 szklanki bułki tartej z własnego chleba lub ugotowanej kaszy jaglanej
½ szklanki oleju z pestek winogron
4 jajka od szczęśliwych kurek z wolnego wybiegu (białka ubić dodać na końcu)
sól, pieprz
Składniki wymieszać. Wyłożyć keksówkę papierem do pieczenia i przełożyć masę.
Piec w 180°C 1 godzinę. Można spożywać ciepły z dodatkiem ogórka kiszonego.
Kompot na suchy kaszel
6 gruszek i 3 jabłka zalać wodą. Dodać garść czerwonych daktyli, kilka jagód goji lub żurawiny, pół laski cynamonu, kilka migdałów, 3 listki stewii.
Całość gotować 20 minut.
Herbatka piękności dla pań
- 1 szklanka wrzątku
- 1 czubata łyżka nasion moreli
- plasterek korzenia imbiru
- sok z bio cytryny
- miód do smaku
Nasiona rozdrobnić w moździerzu lub zmielić wrzucić do szklanki, zalać wrzątkiem, do ciepłego napoju wlać resztę dodatków.
Herbatka z imbiru i mięty na bóle gardła
2 kawałki korzenia imbiru
2 łyżki suszonej mięty pieprzowej lub 12 liści świeżej
cząstki cytryny (opcjonalnie)
płyny miód (opcjonalnie)
Rozgnieść imbir. Wrzucić do rondelka z 2 szklankami wody. Doprowadzić do wrzenia. Zmniejszyć ogień i domieszać miętę. Odstawić na 5-10 minut, nie dłużej, gdyż w przeciwnym razie herbata będzie gorzkawa. Przecedzić przez sitko do filiżanki. Dodać kilka kropli cytryny i/lub miodu do smaku. Pić na gorąco lub lekko przestudzić.
Przepis na domowe czekoladki poprawiające nastrój
3 łyżki oleju kokosowego (ekologicznego, tłoczonego na zimno)
2 masła sezamowego (tahina) lub orzechowego
łyżeczka syropu z agawy lub miodu według uznania
2 łyżki karobu lub kakao
bakalie według uznania: orzechy, płatki migdałowe, rodzynki, wiórki kokosowe, maliny
Do naczynia włożyć olej kokosowy, masło sezamowe lub orzechowe. Dodać syrop z agawy lub miód. Blendować chwilę na wysokich obrotach aż masy połączą się. Dosypać karobu lub kakao i ponownie zblendować do utworzenia jednolitej masy. Do czekoladowej masy wsypać bakalie wg. uznania: orzechy, płatki migdałowe, rodzynki, wiórki kokosowe. Wymieszać i wylać do foremek na czekoladki. Schłodzić do momentu stężenia masy.
Przechowywać w lodówce.
Jesienią ważne jest, by w chłodne dni zadbać szczególnie o naszą skórę, dlatego też polecam domowe kosmetyki, odżywiają nas jak i pokarmy, które spożywamy.
Źródło: Odżywianie według Tradycyjnej Medycyny Chińskiej Ellen Goldsmith, dr Maya Klein.
mgr Justyna Zielińska
Doradca żywieniowy i dietetyk Tradycyjnej Medycyny Chińskiej, psychodietetyk, instruktorka Slow Jogging. Ukończyła studia z medycyny chińskiej, specjalizacja fitoterapia. Właścicielka Pracowni Odżywiania Naturalnego Kura Modowa. Twórca książki Dietetyka Skóry. www.kuramodowa.pl, www.tcm.lodz.pl