Trądzik późny jest przewlekłą chorobą zapalną jednostki łojowo-włosowej, występującą
w różnym nasileniu u około 50% dorosłych kobiet i 40% dorosłych mężczyzn w wieku powyżej 25 lat, a u około 15% ludzi zmiany trądzikowe utrzymują się nawet po 50. roku życia.
Mechanizm powstawania wykwitów w postaci późnej, tak jak w trądziku młodzieńczym, uwarunkowany jest nadmiernym wydzielaniem sebum, nadmiernym rogowaceniem i zaczopowaniem ujść gruczołów łojowych oraz nadmierną proliferacją beztlenowych bakterii Gram-dodatnich Propionibacterium acnes w obrębie gruczołu łojowego, czego konsekwencją są często występujące stany zapalne. Podejrzewa się, że w odmianie później trądziku zwiększoną rolę odgrywają czynniki środowiskowe, np. zanieczyszczenie środowiska, stresujący tryb życia, rosnącą oporność na terapię antybiotykami spowodowaną długotrwałą antybiotykoterapią przeciwtrądzikową w przeszłości i wtórne zaburzenia hormonalne, u kobiet związane z nieodpowiednio dobranymi środkami antykoncepcyjnymi.
Jako jedną z przyczyn nasilenia trądziku późnego należy wskazać złą pielęgnację codzienną i wzmożenie natręctw w rodzaju wyciskania i złuszczania zmian skórnych, co prowadzi do zapaleń, nadżerek i owrzodzenia. Po leczeniu i ustąpieniu trądziku bardzo często pozostają trudne do usunięcia blizny i przebarwienia.
W trądziku późnym podkreśla się też rolę diety i stresu jako czynników prowokujących wystąpienie zmiany zapalnych. Powstawanie zmian trądzikowym u dorosłych kobiet może być spowodowane wzrostem stężenia męskich hormonów płciowych – androgenów, który fizjologicznie podnosi się przed miesiączką, czyli w drugiej fazie cyklu, ale także nagłym odstawieniem tabletek antykoncepcyjnych lub ich złym doborem. Zmiany trądzikowe świadczyć mogą też o zaburzeniach tarczycy, wysokim poziomie prolaktyny i obniżeniu poziomu estrogenów. U mężczyzn przyczyną trądziku może być również zbyt wysoki poziom androgenów. Duża ilość testosteronu sprzyja degeneracji mieszków włosowych i pobudza gruczoły łojowe do zwiększonej produkcji sebum, co jest początkiem wystąpienia zmian trądzikowych. Na podwyższony poziom testosteronu wskazywać może wypadanie włosów, łysienie na głowie przy równoczesnym gęstym zaroście na twarzy i reszcie ciała lub nasilone pocenie.
Na trądzik dorosłych może mieć wpływ nadwrażliwość na jakiś składnik pokarmowy, np. nabiał i gluten. Aby to stwierdzić, konieczna jest oddzielna diagnostyka w kontekście diety. U wielu osób ogromną rolę w powstawaniu zmian trądzikowych odgrywają czynniki żywieniowe. Produkty przetworzone o wysokim indeksie glikemicznym mogą w dużej mierze uczestniczyć w patogenezie trądziku u dorosłych. Dieta oparta na produktach o wysokim indeksie glikemicznym prowadzi do hiperinsulinemii, a podniesiony poziom insuliny stymuluje wydzielanie androgenów, co powoduje zwiększoną produkcję sebum.
Biorąc pod uwagę historię choroby, można wyróżnić trzy typy trądziku późnego: przetrwały trądzik późny będący kontynuację trądziku młodzieńczego, pierwotny trądzik późny, którego pierwsze objawy pojawiają się po 25. roku życia, i nawrotowy trądzik późny, w przypadku gdy trądzik młodzieńczy ustąpił na kilka lat, a następnie powrócił w życiu dorosłym. W trądziku późnym obserwuje się odmianę zapalną, która charakteryzuje się występowaniem w dolnej części twarzy dużej ilości grudek, krost i guzków zapalnych pozostawiających blizn. Tej formie nie zawsze towarzyszy nasilony łojotok, jest on jednak typowy dla odmiany retencyjnej, w której tworzą się liczne zaskórniki i mikrotorbieli.
(………………………………………………………………………………………………………………)
Jeśli chcesz przeczytać więcej zamów egzemplarz lub prenumeratę art of BEAUTY >>>
Jolanta Kozaczyńska
Specjalista kosmetologii estetycznej i kosmetologii leczniczej, dietetyki klinicznej i dietetyki w kosmetologii, instruktor odnowy biologicznej, pedagog i wykładowca zawodu. Od wielu lat prowadzi działalność społeczną w dziedzinach dotyczących profilaktyki zdrowotnej i poprawy wizerunku. Właściciel gabinetu Esther Studio w Warszawie.