Okres menopauzy to czas wielu zmian, jakie dokonują się w organizmie pod wpływem zaburzenia dotychczasowej równowagi hormonalnej. WHO za menopauzę uznaje ponad roczny brak menstruacji. Zwykle pojawia się między 45 a 55 r.ż., choć w ostatnich latach coraz częściej diagnozowana jest menopauza przedwczesna, czyli taka, która pojawia się przed 40 r.ż.
Menopauzę dzieli się na kilka etapów:
- Premenopauza – czas, kiedy płodność spada. Zwykle zaczyna się 4 do 10 lat przed ostatnim krwawieniem. Cykl menstruacyjny ulega skróceniu, pojawia się więcej cykli bezowulacyjnych. Czynność gonad zaczyna wygasać. Spada poziom estrogenów. Mogą pojawić się niektóre objawy, takie jak bezsenność, czy uderzenia gorąca, ale nie są one jeszcze częste.
- Perimenopauza – 3-4 lata przed menopauzą i jeden rok po ostatnim krwawieniu. To wtedy dokuczliwe symptomy ulegają nasileniu. Obok uderzeń gorąca pojawiają się wahania nastroju, kołatanie serca, osłabienie, spadek libido, problemy z koncentracją, niepokój, drażliwość, a także pogorszenie stanu skóry i włosów.
- Właściwa menopauza – dzień, w którym wystąpiła ostatnia miesiączka.
- Postmenopauza – czas po ostatniej miesiączce, kiedy wygasa czynność jajników. Organizm kobiety stopniowo wraca do równowagi, przyzwyczajając się do niższego stężenia hormonów. Zwykle dokuczliwe objawy związane z menopauzą ustępują po około roku od ustania krwawienia.
W celu potwierdzenia menopauzy warto wykonać badania hormonalne, zwłaszcza estradiolu, prolaktyny, progesteronu, FSH i LH. W okresie premenopauzy obserwuje się zwiększenie poziomu FSH i LH, spada natomiast poziom estrogenu i progesteronu. Wiele objawów związanych z menopauzą jest wyzwalanych właśnie przez spadek estradiolu. To za jego sprawą obniża się libido, a skóra traci jędrność. Z kolei spadek stężenia progesteronu powoduje huśtawkę nastroju, łącznie ze stanami depresyjnymi, a także zatrzymywanie wody w organizmie.
Zmiany hormonalne związane z menopauzą dotykają różnych narządów, również skóry. W niej bowiem znajduje się wiele receptorów hormonów płciowych. To czas, kiedy większość kobiet zauważa u siebie znaczne zmiany związane z funkcjonowaniem skóry. W obrębie naskórka dochodzi do spowolnienia proliferacji komórek, w konsekwencji następuje ścieńczenie wszystkich warstw. Warstwa kolczysta i ziarnista ulegają stopniowemu zanikowi. Zmniejsza się również zdolność skóry do regeneracji, rany i uszkodzenia dłużej się goją. Ze względu na spadek liczby melanocytów i ich słabsze połączenie z keratynocytami upośledzona zostaje naturalna ochrona przeciwsłoneczna. Ponieważ melanocyty zaczynają grupować się, obserwujemy pojawianie się plam starczych, a także odbarwień. Spadek komórek Langerhansa zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia zmian o podłożu immunologicznym. Ze względu na spowolnienie syntezy lipidów bariera naskórkowa przestaje spełniać swoją rolę, dochodzi do nadmiernej, przeznaskórkowej utraty wody, zmianie ulega również skład NMF. Stan ten pogłębia zmniejszone wydzielanie sebum.
Szereg zmian zachodzi również w obrębie granicy skórno – naskórkowej i w skórze właściwej. Granica między skórą a naskórkiem ulega wygładzeniu, a obie warstwy znacznie słabiej do siebie przylegają. Aktywność fibroblastów spowalnia, a w związku z tym spada synteza kolagenu i elastyny. Podobnie dzieje się z syntezą glikozaminoglikanów, co skutkuje utratą zdolności wiązania wody przez głębsze partie skóry. Spadek liczby włókien kolagenowych i ich degradacja, zaburzenie syntezy elastyny powodują zmniejszenie jędrności i elastyczności skóry oraz pogłębienie zmarszczek. Stopniowe zanikanie tkanki podskórnej natomiast powoduje, że skóra staje się obwisła.
(………………………………………………………………………………..)
Artykuł ukazał się w wydaniu 2/2022 art of Beauty.
Jeśli chcesz przeczytać więcej zamów egzemplarz lub prenumeratę art of BEAUTY >>>
Marta Zielińska
Pedagog, kosmetolog, specjalista trychologii, dyplomowany psychodietetyk. Wieloletni wykładowca w szkołach policealnych i państwowy egzaminator w zawodzie Technik usług kosmetycznych. Zwyciężczyni konkursu Kosmetyczka Roku 2018.