Trychologia w nurcie holistycznym przede wszystkim koncentruje się na podstawowych przyczynach dermatoz, czy łysień przy zastosowaniu nieinwazyjnych środków. Holistyka koncentruje się również na ekspozomie, czy czynnikach ekspozomalnych, do których zaliczają się czynniki zewnętrzne, takie jak środowiskowe, czy żywieniowe, oraz wewnętrzne, do których zalicza się mikrobiom jelitowy, czy po prostu funkcjonowanie jelit. Zrozumienie i poznanie wszelkich zaangażowanych mechanizmów pomaga właściwie określić wszelkie czynniki przyczynowe, a także właściwie dobrać metodykę pracy
z klientem, czy pacjentem trychologicznym.
Niezwykle istotną rolę pełni tutaj diagnostyka etiologiczna. W zakresie pracy z klientem lub pacjentem trychologicznym, dokładny wywiad, właściwie skompletowana dokumentacja, skrupulatna trichoskopia oraz badania laboratoryjne pełnią zasadniczą rolę. Poznanie historii medycznej, jak również odpowiedzi na dotychczasowe leczenie, suplementacji, czy stosowanej diety, pozwoli na bardziej precyzyjną interpretację wszelkich implikacji patofizjologicznych w zakresie problemów natury trychologicznej. Kluczowe mogą okazać się badania bakteriologiczne, mykologiczne, lub biopsja skóry we współpracy z lekarzem dermatologiem. Jak wiemy, wywiad trychologiczny jest jednym ze sztandarowych punktów konsultacji trychologicznej. Jednak nie należy zapominać o tym, że jest to proces gromadzenia niezwykle istotnych informacji, w zakresie relacji, która oparta jest na zaufaniu pacjenta lub klienta trychologicznego do specjalisty. W zakresie podstawowych nauk medycznych, wywiad nadal pozostaje jednym z najskuteczniejszych narzędzi diagnostycznych. Priorytetowym jest również wykonanie badań laboratoryjnych, na czele z pełną morfologią krwi, białka C-reaktywnego, przeciwciał przeciwjądrowych, określeniem ewentualnych niedoborów na przykład na poziomie żelaza, ferrytyny oraz witaminy D. Niezwykle istotne są również hormony tarczycy, przeciwciała tarczycowe, hormony płciowe czy kortyzol. Niemniej jednak, w zakresie diagnostyki kluczem do sukcesu jest holistyczna, kompleksowa współpraca ze specjalistami w zakresie medycyny, lekarzami dermatologami, endokrynologami, ginekologami, gastroenterologami, psychiatrami czy dietetykami.
Jak wiemy, dieta odkrywa często wiodącą rolę w różnych schorzeniach. Stąd też, dietetyka trychologiczna jest niezwykle istotnym narzędziem w pracy z klientem czy pacjentem
w nurcie holistycznym. Dieta pełni znaczącą rolę w przypadku szeregu dermatologicznych jednostek chorobowych, do których między innymi zalicza się atopowe zapalenie skóry, łojotokowe zapalenie skóry, czy łojotok. Właściwie dobrana suplementacja żywieniowa
i współpraca z dietetykiem, może pełnić kluczową rolę w tym zakresie. Zmiany w zakresie stosowanej diety wywierają również znaczący wpływ na układ pokarmowy, w tym odpowiednią mikroflorę jelit, co wiąże się z prawidłowym układem odpornościowym jelit.
W tym momencie należy podkreślić również istotę osi jelita-mózg-skóra. Zakłócenie równowagi, czy integralności bakterii jelitowych wywiera ogromny wpływ na kondycję skóry. Ma to swoje odzwierciedlenie w powszechnych przypadłościach dermatologicznych, takich jak trądzik pospolity, trądzik różowaty, atopowe zapalenie skóry. Co ciekawe, stan zapalny skóry skorelowany jest również z immunoglobuliną A (IgA). IgA kolejno po związaniu się białkiem transglutaminazy naskórka wywołuje zjawisko inflammingu. Stan zapalny, na czele z mikrozapaleniem w obrębie mieszków włosowych związany jest również z indukcją łysienia androgenowego. Stąd też, stosowanie diety przeciwzapalnej, jak również składników aktywnych do zastosowania miejscowego na skórę o działaniu przeciwzapalnym, wydaje się być jak najbardziej właściwe. Brak równowagi mikrobiomu jelitowego określany jest mianem dysbiozy. Należy pamiętać, że mikrobiota jelitowa wpływa na proliferację komórek, a także szereg innych istotnych funkcji metabolicznych. Z kolei zaburzenie osi jelitowo-skórnej może zostać wywołane przez nieprawidłową dietę (na przykład poprzez wysoką zawartość cukru, niską zawartość błonnika w diecie, czy regularne spożywanie żywności przetworzonej). Do czynników sprawczych zaliczają się również zaburzenia snu, czy stres o charakterze przewlekłym. Zdrowa różnorodność w diecie pozytywnie wpłynie na mikrobiom jelitowy.
W utrzymaniu prawidłowego stanu jelit istotną rolę pełnią również produkty fermentowane w diecie, probiotyki, prebiotyki, kolostrum, kwasy omega-3, glutamina, a także adaptogeny wpływające na oś jelita-mózg-skóra, skutecznie redukując wysoki poziom kortyzolu.
Pozostając przy tematyce mikrobiomu, pod lupę należy wziąć również równowagę mikrobiomu owłosionej skóry głowy, czyli ekosystemu złożonego z bilionów drobnoustrojów. Harmonia i równowaga mikrobiomu skóry głowy jest równoznaczna ze zdrowiem skalpu. Analogicznie, niezrównoważony mikrobiom skóry głowy przejawia się
w postaci świądu, stanów zapalnych, podrażnienia, łuszczenia się skóry głowy, a także poszczególnych jednostek chorobowych. Utrzymanie prawidłowej rutyny i higieny skóry głowy jest kluczowe i niezbędne w tym zakresie, na czele z poprawną techniką mycia skóry głowy, stosowanie prawidłowej pielęgnacji skóry głowy czy eliminację niewłaściwych nawyków.
Pracując w nurcie trychologii holistycznej, w zakresie gałęzi trychologii kosmetologicznej czy lekarskiej, tuż obok skrupulatnego, dokładnego wywiadu, oraz wieloośrodkowej współpracy ze specjalistami z zakresu medycyny, niezwykle istotne jest ustalenie indywidualnego planu pielęgnacyjnego. Kompleksowe, holistyczne spojrzenie na problem trychologiczny powinno być myślą przewodnią pracy trychologa. Pamiętajmy, że zdrowy organizm i prawidłowa kondycja skóry głowy, to zdrowe, silne i piękne włosy.
mgr Claudia Musiał
Specjalista kosmetologii bioestetycznej, praktykujący trycholog; wykładowca Wyższej Szkoły Zdrowia w Gdańsku kierunku kosmetologia oraz trychologia kosmetologiczna, doktorantka nauk medycznych Wydziału Lekarskiego Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego; autorka publikacji naukowych o zasięgu międzynarodowym z Listy Filadelfijskiej z dziedziny biologii, chemii medycznej, onkologii eksperymentalnej oraz kosmetologii, jak również licznych branżowych publikacji popularno-naukowych; prelegentka na konferencjach naukowych i popularno-naukowych, ekspert medialny. Propagatorka trychologii holistycznej i onkotrychologii. Członkini Polskiego Stowarzyszenia Trychologicznego. Autorka książki naukowej Trychologia Kosmetologiczna i Lekarska wydanej w 2022 roku przez Wydawnictwo Lekarskie PZWL.