Ze względu na występowanie coraz częściej obserwowanych schorzeń skalpu i włosów w ostatnich dziesięcioleciach powstała potrzeba stworzenia oddzielnej dziedziny nauki, która zajmie się w sposób specjalistyczny problemami skóry głowy i włosów. Gdzie dokładnie ma swoje początki i korzenie nauka nazwana trychologią? Czy wiemy jaka jest jej historia?
Pierwsze badania i analizy problemów dotyczących nadmiernego wypadania włosów przeprowadzał już w 1860 roku profesor Wheeler, natomiast prekursorem powstania trychologii w Europie był dr Francis Law, który wraz z grupą badaczy, naukowców i fryzjerów założył w Anglii Collage of Diseases of the Hair. Formacja ta, po krótkim czasie została przekształcona w Instytut Trychologiczny (Institute of Trichologist). W 1928 roku działacze Institute of Trichologist założyli razem placówkę, w której zajmowali się ściśle pacjentami ze specyficznymi problemami skóry głowy i włosów.
Mimo trudnych czasów i początków działalności Instytut szczycił się wykwalifikowanymi pracownikami oraz dobrymi efektami prowadzanych terapii. W latach 1923-1954 ich działania wspierała zamożna część rodziny królewskiej z półwyspu Portland w południowej Anglii. Głównie zajmowali się oni zbiórką pieniędzy poprzez organizowanie spotkań charytatywnych wśród ludzi zamożnych.
W 1939 pracę szpitala przerwała wojna. Po 10 latach intensywnego rozwoju placówka została zamknięta ze względów bezpieczeństwa, a pracownicy Institute of Trichologist zostali przyjęci do służby czynnej i dyspozycji Królowej. Sam budynek, w którym mieścił się szpital został zniszczony podczas wojny. Po zakończeniu działań wojennych trzeba było od nowa skoncentrować się na kształceniu studentów i przyswajaniu wiedzy trychologicznej odbudowując tym samym czynne działanie Instytutu.
Na chwilę obecną w Anglii można, między innymi, zrobić trzyletni kurs trychologiczny tzw. Pure- Trichology dostępny dla osób nie mających wykształcenia medycznego oraz dwuletni kurs dla osób posiadających inne wykształcenie medyczne.
W europejskiej kolebce piękna, czyli we Włoszech prekursorem trychologii był profesor Enzo Formentini, który pracował na Uniwersytecie Bolońskim. Prof. Formentini skupiał się głównie na opracowywaniu kuracji popartych działaniem naturalnych składników aktywnych dobranych indywidualnie do potrzeb każdego schorzenia dotykającego skóry głowy. Najbardziej zależało mu na osiąganiu pozytywnych efektów leczniczych, ponieważ jego zdaniem stosowane kuracje dermatologiczne nie przynosiły w przypadku skóry głowy oczekiwanych efektów.
W Stanach Zjednoczonych, a dokładnie w Kalifornii w 1974 roku powstała organizacja Association of Trichologists (IAT). Jej założycielem jest David Salinger, który był również wcześniej wiceprzewodniczącym Institute of Trichologist w Anglii. David Salinger jest autorem opracowania Guide to Hair Loss. W latach 1974 – 1975 stworzył program dydaktyczny dotyczący kształcenia
z zakresu trychologii na Uniwersytecie w Południowej Kalifornii (University of South California). Dzięki międzynarodowemu zasięgowi organizacja IAT szkoli swoich studentów w Nowej Zelandii, Australii, Singapurze, Indiach, Afryce, Korei, Chinach, Indonezji, Japonii, Izraelu, Rosji, Szwecji, Argentynie, Kolumbii oraz Niemczech. IAT oprócz nauczania teoretycznego proponuje swoim podopiecznym treningi kliniczne w Australii, Ameryce, Indiach, Brazylii, Argentynie i Rosji.
W Polsce, twórcą pierwszego dzieła naukowego związanego ze schorzeniami skóry głowy i włosów był Wojciech Kostanecki. Profesor urodził się 1923 roku w Warszawie. W trakcie II Wojny Światowej brał czynny udział w walkach zbrojnych Armii Krajowej po czym trafił do niewoli. Po wojnie powrócił do kraju i zaczął studia. Ukończył Akademię Medyczną w Łodzi i wkrótce po tym rozpoczął pracę w Warszawskiej Klinice Dermatologicznej. Jak podają zapisy z jego życiorysu od 1963 roku przebywał na stypendium medycznym u boku jednego z najlepszych światowych dermatologów w Monachium profesora Marchioniniego. Wraz z profesorem Bosse zagłębiał już ściśle zagadnienia trychologiczne stając się tym samym wybitnym ekspertem w tej dziedzinie. W 1970 roku profesor Kostanecki wydał książkę „Choroby włosów”, która do dziś jest podręcznikiem, na którym swoją wiedzę opiera polska trychologia.
Kolejną osobą, na naszym rodzimym terenie, która w ogromny sposób przyczyniła się do rozwoju trychologii zarówno w Polsce, jak i na świecie jest profesor Lidia Rudnicka. W 2012 roku wraz z dr Adrianną Rakowską i dr hab. Małgorzatą Olszewską opracowały i wydały Atlas of Trichoscopy. Projekt ten obrazuje wszelkiego rodzaju zmiany dotyczące skóry głowy i włosów, które dodatkowo opisane zostały pod kątem schorzeń czy chorób trychologicznych jak i ogólnoustrojowych.
Ze względu na brak ujednoliconych unormowań prawnych dotyczących kształcenia i zawodu trychologa w Polsce praktyczne i teoretyczne wykształcenie trychologiczne można posiąść w różnoraki sposób. Najczęściej osoby zainteresowane wiedzą trychologiczną przechodzą kilkudniowe kursy, po których ukończeniu otrzymują certyfikat szkolenia w zakresie trychologii kosmetycznej. Inną, dającą większe kwalifikacje możliwością, jest ukończenie studiów podyplomowych na kierunku trychologia kosmetologiczna. Pierwszą taką ofertę kształcenia na polskim rynku przedstawiła w 2015 roku Wyższa Szkoła Inżynierii i Zdrowia w Warszawie (WSIiZ). Specjalność ta powstała na Uczelni z potrzeby pełnego kształcenia trychologów kosmetologicznych na poziomie studiów wyższych. Pierwszy w Polsce program dydaktyczny z zakresu trychologii ułożyły: mgr Julitta Siemiątkowska – wykładowca akademicki i trycholog z wieloletnim stażem pracy zawodowej oraz dr Joanna Klonowska – prodziekan WSIiZ. W 2016 roku z pomyślnym wynikiem studia te ukończyło siedemnastu absolwentów.
Trychologia jako dziedzina nauki istnieje na świecie już około 100 lat. W Polsce w latach 70 ubiegłego wieku powstała pierwsza książka, która wyodrębniła choroby włosów i skóry głowy poza ramy dermatologii. Dzięki staraniom osób zajmujących się specjalistycznie tą dziedziną oraz dynamicznemu rozwojowi trychologii coraz większa część społeczeństwa ma świadomość zwracania uwagi na schorzenia, jakie mogą wystąpić na skórze głowy lub włosach. Wszystko po to, by kultura dbania o skórę głowy i włosy rozwinęła się tak samo dobrze i skutecznie jak potrzeba pielęgnacji skóry twarzy i całego ciała.
mgr Emilia Borkowska
Magister kosmetologii, absolwentka Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Od 2015 roku trycholog w gabinecie Trichomed Warszawa. Prowadzi bloga: www.trychologiakosmetyczna.pl