Alopecia czyli łysienie jest najczęściej spotykanym problemem w gabinecie trychologicznym. Dobra diagnoza daje możliwość skutecznego zahamowania jego rozwoju.
W pierwszym etapie leczenia trycholog dokonuje analizy rodzaju łysienia. Ocenia czy łysienie ma charakter bliznowacenia. Jeśli łysienie nie ma charakteru bliznowacenia, wówczas za pomocą metod diagnostycznych trycholog różnicuje typy łysienia (np. anagenowe, telogenowe, androgenowe, plackowate i inne).
Przykładowe typy łysienia
Łysienie androgenowe czyli Androgenetic Alopecia (AGA) jest najczęściej spotykanym typem łysienia niebliznowaciejącego. Wynika ono z wpływu hormonów androgenowych na procesy miniaturyzacji mieszków włosowych skóry głowy na wskutek predyspozycji genetycznych.
Kolejnym typem jest łysienie anagenowe, wynikające z gwałtownego zatrzymania podziałów mitotycznych w mieszku włosowym. Analizując ten typ łysienia w trichogramie, często spotykamy dystrofię włosa anagenowego.
W przypadku łysienia telogenowego faza wzrostu włosa ulega skróceniu. Pozostałe fazy (katagen i telogen) pozostają niezmienione. Łysienie telogenowe objawia się mniej gwałtowną utratą włosów aniżeli anagenowe.
Odpowiedni produkt na odpowiedni typ łysienia
Zawsze pierwszym etapem w terapii trychologicznej jest dokładne rozpoznanie danego rodzaju łysienia. Dopiero w dalszej kolejności dobieramy preparat. Co jest ważne, zwracamy uwagę na mechanizm działania składników aktywnych zawartych w preparacie. Sprawdzamy w jaki sposób dany składnik aktywny działa na dany typ łysienia.
Zawartość aminokwasów w preparatach
Istotnym elementem w budowie włosa są aminokwasy (np. arginina, ornityna, cytrulina, metionina, tryptofan), które tworzą białko keratynę. To keratyna jest podstawowym budulcem włosa. Skupmy się przez chwilę na argininie. Jest ona aminokwasem niezbędnym do wzrostu włosa. Jej działanie uwarunkowane jest obecnością ornityny i cytruliny. Aminokwasy te ściśle ze sobą współpracują. Brak któregokolwiek z tych aminokwasów spowoduje inhibicję syntezy białkowej, co skutkuje zatrzymaniem procesów wzrostowych włosa. Tym samym preparat, aby był skuteczny musi zawierać w swoim składzie wszystkie trzy aminokwasy – argininę, cytrulinę, ornityną.
W 2006 roku we Florencji podczas kongresu Międzynarodowego Stowarzyszenia Dermatologów zaprezentowano wyniki badań in vivo stosowania aminokwasów w produktach mających na celu wzrost włosów. Wynik badań wskazały 10% wzrost włosów w grupie osób, które stosowały preparaty z aminokwasami w stosunku do grupy osób, które stosowały produkt placebo. Wniosek? Preparaty zawierające w składzie aminokwasy, wpływają korzystnie na wzrost włosa.
Co z witaminami z grupy B?
Kolejnymi składnikami aktywnymi, których nie mogło zabraknąć w niniejszym artykule są witaminy z grupy B. Uważam, iż są one niezwykle istotne przy walce z problemem łysienia. Do tej grupy witamin należy biotyna, czyli witamina B7, która jest koenzymem biorącym udział w kumulacji siarki, odpowiedzialnej za stabilizację mostków disiarczkowych w aminokwasach. Finalnie wpływa ona na sprężystość włosów.
Kolejną witaminą z grupy B mającą pozytywny wpływ na walkę z łysieniem jest pirydoksyna.
Pirydoksyna w obecności aminokwasów zachowuje się jak nadzorujący biokatalizator przemian glikogenowych. Efektem takiego wpływu jest przyspieszenie procesów budulcowych włókna włosowego.
Należy także wspomnieć o witaminie B8. Witamina B8 ściśle współpracuje z innymi witaminami z grupy B, potęgując ich działanie. Tym samym efektywność pozostałych witamin z grupy B jest znacznie większa jeśli w preparacie towarzyszy im witamina B8.
Kompleks kwasu oleanowego, apigeniny i biotynylo-GHK
Często w gabinecie trychologicznym pojawiają się osoby cierpiące na łysienie uwarunkowane zmianami hormonalnymi. Zdanie nadzwyczaj istotne – działania trychologa muszą być synergistyczne z terapią lekarską (np. terapią endokrynologiczną, ginekologiczną).
W ostatnim czasie w świecie trychologicznym, szczególnie w Stanach Zjednoczonych, bardzo dużo mówi się o kompleksie łączącym w sobie kwas oleanowy, apigenę oraz biotynylo-GHK.
Kwas oleanowy wykazuje działanie inhibitujące 5-alfa-reduktazę. Tym samym testosteron nie przekształca się w DHT (dihydrotestosteron). Proces miniaturyzacji mieszka włosowego zostaje zatrzymany. Finalnie włos ma możliwość swobodnego wzrostu.
Apigenina jest bioflawonoidem pozyskiwanym z ekstrakcji owoców cytrusowych. Poprawia zarówno ukrwienie skóry właściwej jak i kapilarek oplatających i „zasilających” mieszek włosowy. Efektem tego jest zwiększenie dotlenienia mieszka włosowego i dostarczenie mu dużej ilości składników aktywnych.
Co kryje się pod nazwą biotynylo-GHK? Zacznijmy od tripeptydu „Lys-Glu-His” czyli lizyny, glutaminy i histydyny. Lys-Glu-His jest sprzęgane z biotyną jednocześnie usuwając grupę aminową. Tak finalnie powstaje biotynylo-GHK.
Związek biotynylo-GHK pośrednio wpływa na wydłużenie fazy anagenu poprzez intensyfikację aktywności metabolicznej i implantację mieszka włosowego. Ponadto badania in vitro i in vivo wykazały, że biotynylo-GHK jest odpowiedzialny za wzrost stężenia białek adhezyjnych: lamininy 5i kolagenu IV. Białka te są bardzo istotne przy zakotwiczeniu włosa w osłonce korzeniowej i brodawce włosowej. Efektem tego jest prawidłowa stabilność włosa, odporność na czynniki mechaniczne i zewnętrzne oraz gwarancja prawidłowego „dożywienia” i dostarczenia składników aktywnych do mieszka włosowego.
Inteligentne molekuły – cytokiny
Mówiąc o składnikach aktywnych w preparatach trychologicznych nie można pominąć cytokin. Cytokiny są składnikiem aktywnym zarówno preparatów zapobiegającym wypadaniu włosów jak i przyspieszających porost włosów.
Cytokiny są to białka syntetyzowane przez mezynhymalne brodawki włosa. Nazywane są one inteligentnymi molekułami, ponieważ wykazują swoją aktywność, dopiero w momencie gdy połączą się ze swoistym receptorem błonowym. W przypadku zastosowania cytokin w procedurach trychologicznych przeciw wypadaniu włosów, łączą się one z receptorem błonowym. Tym samym zaczynają stymulować stromelizynę, która wywiera wpływ na proliferację komórek brodawki włosa. Finalnie proces wypadania zostaje zminimalizowany a porost włosów aktywowany.
Aby proces proliferacji komórkowej przez stromelinazę został indukowany wystarczy zaledwie pikomol cytokin. Dodatkowo cytokiny umożliwiają wzrost włosa i utrzymują go w fazie anagenu tym samym chroniąc go przed przedwczesnym wypadnięciem.
Działanie cytokin było poddawane badaniom klinicznym dotyczącym zaburzeń wzrostu włosa. W 1996 roku magazyn Molecular Medicine Today opublikował artykuł „Cytokiny w rozwoju mieszków włosowych” potwierdzając wysoką skuteczność produktów z cytokinami w przypadku łysienia wynikającego z różnych etiologii.
Współczesna trychologia zna wiele substancji aktywnych mających korzystny wpływ na terapię łysienia (alopecia). Ważne jest, aby przy ich wyborze znać nie tylko zastosowanie danej substancji aktywnych ale też mechanizm jej działania na skórę głowy oraz mieszek włosowy. Dzięki temu nasze terapie trychologiczne będą nie tylko skuteczniejsze, ale przede wszystkim świadome.
Anna Mackojć
Trycholog, biotechnolog, właścicielka Instytutu Trychologii (www.trychologia.edu.pl). Posiada status Adjunct w World Trichology Society USA. Praktyk. Razem ze swoim zespołem trychologów, lekarzy i fryzjerów pomaga osobom borykającym się ze schorzeniami skóry głowy i włosów.