Ilość kolagenu odpowiedzialnego za jędrność skóry zmniejsza się wraz z wiekiem. Czy można uzupełnić jego niedobory?

Kolagen produkowany przez fibroblasty jest podstawowym białkiem tkanki łącznej. Jest on odpowiedzialny za sprężystość, jędrność oraz nawilżenie skóry. Im jesteśmy starsi tym aktywność fibroblastów stopniowo spada, powodując pogorszenie jędrności, zmianę owalu twarzy oraz powstawanie zmarszczek. W związku z tym podejmuje się próby uzupełnienia zasobów kolagenu w skórze.

Jak kolagen wpływa na starzenie się skóry?

U młodej i zdrowej osoby synteza kolagenu odbywa się w sposób automatyczny i podlega ciągłej wymianie, która na bieżąco regeneruje uszkodzone tkanki. Niestety wraz z wiekiem organizm traci zdolność do odtwarzania włókien kolagenowych, co oznacza, że więcej komórek białkowych naturalnie obumiera, niż jest przez organizm produkowanych. Jak wskazują badania, proces ten zaczyna się pojawiać już w okolicach 25 roku życia. Czynniki, które potęgują tenże proces to stres, choroby, intensywny wysiłek fizyczny, a nawet warunki atmosferyczne.

Zmniejszenie ilości kolagenu w organizmie oraz znaczny wpływ wolnych rodników, promieni UV czy toksyn sprawiają, że skóra w szybkim tempie zaczyna się starzeć, co objawia się głównie poprzez zmarszczki, rozstępy, cellulit oraz wysuszenie i utratę jędrności skóry. Spadek zawartości białek kolagenowych może też spowodować osłabienie i łamliwość włosów, ich wypadanie a nawet przedwczesne łysienie.

Kosmetyki z kolagenem

Na starzejącej się skórze pojawiają się zmarszczki mimiczne, skóra staje się wiotka i charakteryzuje się brakiem jędrności. Gdy systematycznie stosowane są preparaty czystego kolagenu bądź kremy z jego zawartością, komórki skóry mają zdolność odbudowy, przywracając odpowiedni poziom nawilżenia, jędrności i gładkości skóry. Poprawie ulega także koloryt skóry, poprawia się napięcie, spłycają się zmarszczki. Preparaty z kolagenem są idealne dla skór dojrzałych lub starzejących się ale nie tylko. Kolagen ze względu na dużą zdolność do regeneracji skóry sprawdza się również w pielęgnacji skóry dotkniętej zmianami trądzikowymi – znormalizuje wydzielanie sebum, wyrówna koloryt skóry oraz delikatnie wygładzi blizny potrądzikowe. Kolagen jest również idealną propozycją dla skór wrażliwych, naczyniowych i atopowych, nadaje się nie tylko do twarzy, ale także do pielęgnacji skóry ciała dotkniętej cellulitem czy rozstępami. Osoby po operacjach chirurgicznych oraz zabiegach medycyny estetycznej również mogą sięgnąć po preparaty kolagenowe, które przyspieszą gojenie i regenerację ran.

Włókna kolagenowe można znaleźć w wielu gotowych kosmetykach, gdzie oprócz działania samego kolagenu działają również inne składniki preparatu. Czysty kolagen, którego działanie jest o wiele mocniejsze ale mniej wszechstronne, można stosować bezpośrednio na skórę lub jako półprodukt do mieszania z innymi składnikami. W przypadku czystego kolagenu trzeba wziąć po uwagę, że różne stężenia działają na konkretne problemy skórne i należy tych wskazań przestrzegać. Preparaty kolagenowe do pielęgnacji włosów zapewnią im regenerację, zapobiegną łamaniu i przywrócą zdrowy blask. Działanie kolagenu na paznokcie spowoduje utwardzenie płytki i zwiększy odporność na uszkodzenia mechaniczne, jednocześnie dodając jej połysku. Stosowanie preparatów kolagenowych zewnętrznie wpłynie na wygląd zewnętrzny, ale nie dostarczy kolagenu do głębszych warstw skóry, wnętrza organizmu i nie pozwoli mu działać od środka. Preparaty kolagenowe zazwyczaj są w formie żelu lub lekkiego kremu, który ma dawać złudne wrażenie „ wchłaniania” w głąb skóry. Należy pamiętać, że przez skórę nie zachodzi nawet wymiana gazowa – o wiele mniejsze od cząstki kolagenu, cząsteczki tlenu nie są w stanie przeniknąć przez warstwę rogową naskórka, nie wspominając już o głębszych warstwach skóry właściwej. To właśnie ze względu na wysoką masę cząsteczkową kolagen nie ma możliwości penetrowania przez naskórek, działa tylko na powierzchni skóry ograniczając transepidermalną utratę wody poprzez tworzenie hydrofilowego filmu, czy też wywierając działanie ochronne poprzez częściowe niwelowanie działania anionowych środków powierzchniowo czynnych.

Z drugiej strony jak wskazują badania kolagen podawany zewnętrznie może stymulować komórki skóry do wytwarzania własnego kolagenu ale niestety mechanizm tego działania nie został wskazany. A działanie, którego nie da się wyjaśnić naukowo, nie może być uznane za zachodzące w sposób naturalny i bezpieczny. Ktoś stwierdzi, że przecież komórki skóry, tak jak wszystkie inne komórki organizmu, mają w swojej błonie pory, przez które wymieniają ze środowiskiem zewnętrznym różne substancje. Tak, ale po pierwsze w kolagenie nie ma specjalnych sekwencji sygnałowych, czyli specjalnych obszarów odbieranych przez receptory umożliwiające przenikanie kolagenu do wnętrza komórek, a po drugie preparaty kolagenowe zawierają mieszankę różnych typów kolagenu, a nie wszystkie one występują naturalnie w skórze.

Kolagen w kapsułkach

Jeśli chcemy spotęgować efekty pielęgnacji kosmetykami z zawartością kolagenu warto uzupełniać też jego braki od wewnątrz stosując suplementację diety. Porównując kosmetyczny kolagen z kolagenem stosowanym doustnie, od razu przychodzi na myśl, że to, co wprowadzamy do organizmu drogą pokarmową, podlega normalnemu procesowi trawienia. Po pierwsze suplementy kolagenowe nie dostają się układem krwionośnym nie wiadomo gdzie – białka w procesie trawienia rozkładają się na polipeptydy, peptydy aż do pojedynczych aminokwasów. Co prawda są już sposoby na zwiększenie odporności kolagenu na działanie enzymów proteolitycznych, jednak nie osiąga się w ten sposób skutecznego wchłaniania całych łańcuchów białkowych, bowiem komórka nie przyjmie do swojego wnętrza skomplikowanej cząstki białka.

Mimo to suplementacja doustna kolagenem ma sens gdyż rozłożony na aminokwasy kolagen ma możliwość stymulacji organizmu do działania. Pojedyncze aminokwasy są transportowane do komórek syntetyzujących kolagen z dostarczonych składników budulcowych. Synteza kolagenu wraz z wiekiem spowalnia, ale nie jest zatrzymana zupełnie. Gdy organizm ma z czego produkować to mechanizm syntezy działa choć zdarza się dość często, że więcej wyprodukowanych cząstek ma swoje wady i musi zostać rozłożonych w komórce.

Podsumowując: kolagen jako duża białkowa cząsteczka nie ma możliwości wchłaniania się przez skórę a w procesie trawienia kolagen rozkłada się do pojedynczych aminokwasów. Najskuteczniejszą formą działania kolagenu będzie zatem stosowanie doustnych preparatów, bowiem organizm sam wyśle poszczególne aminokwasy do potrzebujących je komórek.

 

Anna Kacperska
Z wykształcenia kosmetyczka, chemik kosmetyczny i promotor zdrowia. Jedna z 10 finalistek konkursu Kosmetyczka Roku Bielenda. Prowadzi Gabinet Kosmetyki Estetycznej Piękno i Zdrowie w Płotach oraz jest wykładowcą i instruktorem zawodu.