Ewa Cesarz
Ekologiczne, organiczne czy bio-kosmetyki – jak rozróżnić produkt naturalny od bliskiego naturze posiadającego jedynie… kwiatowy zapach i przekonywującą kampanię reklamową?
W Polsce brak jest jednoznacznej, obowiązującej regulacji prawnej dotyczącej definicji kosmetyku naturalnego czy też organicznego. Popularność nurtu EKO powoduje, że wiele kosmetyków z naturalnością ma niewiele wspólnego. Produkty te zawierają jedynie śladowe ilości wyciągów roślinnych, a zdecydowanie więcej syntetycznych składników, środków zapachowych i konserwujących. Mimo tego producenci deklarują na opakowaniach, że są to kosmetyki naturalne, wprowadzając w błąd konsumenta.
Należy więc szukać kosmetyków certyfikowanych, gdyż w tym wypadku naturalny bądź organiczny oznacza kategorię, a nie jego nazwę.
O produktach eko Estetica Beauty rozmawia z Bożenną Mirkowską, technolog i kosmetolog Laboratorium Kosmetycznego AVA.
Co to znaczy kosmetyki naturalne, bio-kosmetyki, kosmetyki organiczne? Jakie są różnice?
Idea stworzenia preparatów opartych na czysto naturalnych składnikach zrodziła się w 1996 roku. Wtedy to powołano do życia stowarzyszenie, które ujednoliciło sformułowanie dotyczące wyrobów naturalnych. Wg definicji Komitetu Ekspertów Produktów Kosmetycznych przy Komitecie Zdrowia Publicznego Rady Europy
„kosmetyk naturalny to produkt, który ma upiększać i pielęgnować za pomocą substancji naturalnych, przyjazny dla skóry i środowiska sprzyjający zdrowiu, wspierający samoregulację organizmu i wspomagający przez długi czas utrzymywanie naturalnej urody i harmonijny rozwój ciała i ducha”.
Znakiem „kontrolowane kosmetyki naturalne i organiczne” mogą być oznaczone kosmetyki posiadające międzynarodowy certyfikat Ecocert lub innej jednostki certyfikującej.
Muszą one zawierać minimum 95% surowców pochodzenia naturalnego: roślinne oleje, tłuszcze i woski, wyciągi z ziół i nektaru kwiatów, naturalne olejki eteryczne pochodzące z monitorowanych upraw organicznych spełniających określone wymagania dotyczące gleby, sposobu zbioru, przetwarzania i produkcji. Nie mogą zawierać typowych chemicznych emulgatorów czy konserwantów.
W kosmetyku naturalnym musi być min. 5% składników certyfikowanych upraw, a w organicznym – min. 10%. Ekstrakty roślinne pochodzące z monitorowanych upraw organicznych
przetwarzane są fizycznie, bez udziału metod chemicznych. Produkt nie może zawierać surowców z roślin modyfikowanych genetycznie, z martwych zwierząt, produktów petrochemicznych, syntetycznych środków zapachowych i barwiących ani syntetycznych konserwantów. Nie może być testowany na zwierzętach.
Obok staranności w wyborze i doborze surowców dużą rolę odgrywa przyjazny dla środowiska i zasobów przyrodniczych proces produkcji a także proces rozpadu.
Ważne jest też opakowanie kosmetyku naturalnego, które powinno być zgodne z normami ochrony środowiska – ekologiczne i łatwe do recyklingu.
Dlaczego warto korzystać z kosmetyków naturalnych?
Kosmetyki naturalne są kosmetykami bezpiecznymi o wysokiej jakości, a przy tym bardziej przyjaznymi dla środowiska od kosmetyków konwencjonalnych. Stąd też pierwsze kosmetyki naturalne powstały z myślą o osobach ze skórą wrażliwą, skłonną do podrażnień oraz jako produkty dla dzieci. Obecnie rośnie zainteresowanie tymi produktami wśród osób, które nie mają problemów dermatologicznych. Wybierając kosmetyki naturalne, wybieramy dbałość o swoją skórę, otaczające środowisko i ekosystem. Odbiorcą kosmetyków naturalnych są też osoby nastawione proekologicznie, preferujące zdrowy i zrównoważony styl życia (tzw. konsumenci LOHAS – akronim od angielskiego zwrotu: Lifestyle of Health and Sustainability) oraz Naturalites, którzy dokonują większość swoich zakupów, kierując się korzyściami dla własnego zdrowia.
Czy substancje naturalne są bardziej skuteczne niż chemiczne?
Kosmetyki naturalne bazują na surowcach roślinnych bogatych w substancje czynne o wysokiej aktywności. Wspierają jej naturalny system ochronny i naturalne procesy naprawcze oraz dostarczają jej sił witalnych. Substancje naturalne są łagodne a jednocześnie skuteczne, nie atakują nas chemią, lecz wykorzystują wyłącznie siły drzemiące w naturze – w roślinach lub minerałach. Są skuteczne, bo roślinne ekstrakty mają podobną budowę do komórek naszego ciała. Dzięki temu potrafią dostosować się do naturalnego rytmu życia skóry i odpowiadają na jej potrzeby.
Przy stosowaniu kosmetyków naturalnych musimy uzbroić się w cierpliwość, gdyż natura nie lubi pośpiechu. Kosmetyki naturalne działają wolniej, lecz co ważne –zdrowo i nieinwazyjnie. Naturalne kosmetyki organiczne opracowane są w celu stymulacji procesów ochronnych zachodzących w skórze. Efektem ich rewitalizującego działania jest jędrna i elastyczna skóra, zlikwidowane płytkie i wygładzone głębsze zmarszczki. Choć kosmetyki naturalne nie obiecują tak spektakularnych efektów jak kremy „high-tech”, to naprawdę działają.
Jaka jest trwałość ekokosmetyków?
Wymogi bezpieczeństwa produktu stawiane kosmetykom naturalnym nie pozwalają na zaniechanie stosowania konserwantów. Dopuszcza się wg standardów jakości ECOCERT – użycie składników z listy substancji rekomendowanych i dozwolonych do stosowania. Certyfikowane kosmetyki naturalne zawierają w swoim składzie substancje konserwujące identyczne z naturalnymi, tzn. mające swoje odpowiedniki w naturze, np. pochodne kwasu benzoesowego pozyskiwane są z borówki brusznicy, a kwasu salicylowego z wierzby. Producenci chętnie używają także naturalnych substancji konserwujących np. ekstraktu z pestek grejpfruta czy naturalnych olejków eterycznych. Dobrze dobrane konserwanty zachowują świeżość kosmetyku i są bezpieczne dla skóry.
Jakie są certyfikaty potwierdzające, że kosmetyki są eko?
W rozpoznaniu kosmetyków naturalnych i organicznych od naśladujących je pomagają międzynarodowe instytucje certyfikujące , które to ustanowiły wymagania i standardy dla kosmetyków. W Europie działa kilka niezależnych organizacji certyfikujących kosmetyki naturalne i organiczne. Kontrolują one kosmetyki pod względem naturalności, bezpieczeństwa i oddziaływania oraz weryfikują pochodzenie zawartych w nich komponentów, ich ilość i jakość. Są to:
ECOCERT (Francja) – zaaprobowana w ponad 80 krajach na świecie organizacja kontroli i akredytacji produktów organicznych i ekologicznych.
BDIH (Niemcy) – Federalny Związek Niemieckiego Przemysłu i Firm Handlowych (Bundesverband Deutscher Industrie und Handelsunternehmen) zajmujących się lekami, żywnością naturalną, dodatkami spożywczymi i pielęgnacją ciała.
SOIL ASSOCIATION (Wielka Brytania) – wiodąca angielska organizacja certyfikująca ekologiczną żywność i rolnictwo. Od 2002 roku certyfikuje również kosmetyki.
AIAB (Włochy) – Włoskie Stowarzyszenie Rolnictwa Ekologicznego (Associazione Italiana
per l’Agricoltura Biologica).
W Europie we wrześniu 2009 roku zostały zharmonizowane standardy dotyczące produkcji ekologicznych kosmetyków, zgodnie z wytycznymi COSMOS (Cosmetics Organic and Natural Standard). W skład The European Cosmetics Organic Standards Working Group wchodzą: BIOFORUM, COSMEBIO, ECOCERT, BDIH, ICEA oraz SOIL ASSOCIATION.
Jakie są wymogi otrzymania certyfikatów?
Standardy certyfikacji ECOCERT są bardzo restrykcyjne, wymagają uzyskania akceptacji składu recepturowego, zasad produkcji, pakowania, znakowania i przechowywania, zarówno surowców jak i wyrobów gotowych. Procesowi certyfikacji podlega nie tylko sam produkt naturalny lub organiczny, ale również zakład, w którym kosmetyk jest wytwarzany. Spełnienie wszystkich standardów instytucji certyfikującej kończy się przyznaniem certyfikatu na produkty i kategorię, do której przynależą kosmetyki oraz licencji na produkcję ekologiczną.
Certyfikat ECOCERT jest gwarancją naturalności, skuteczności i bezpieczeństwa.
Znak jakości „kontrolowany kosmetyk naturalny i organiczny” oznacza, że każdy z kosmetyków spełnia najwyższe kryteria jakości i jest produkowany zgodnie z wymaganiami francuskiej instytucji certyfikującej ECOCERT.
Na froncie opakowania kosmetyku musi być znak organizacji certyfikującej.
Certyfikat wydawany jest na rok, a jego przedłużenie wymaga ponownego audytu certyfikującego.
Jakie są najbardziej szkodliwe substancje w kosmetykach, czy są one zastąpione w produktach Eko?
Kosmetyki naturalne nie mogą zawierać w swoim składzie składników, które spotykamy w kosmetykach konwencjonalnych, takich jak:
· Olej mineralny, parafinowy i inne pochodne ropy naftowej (również glikole),
· Silikony,
· Substancje etoksylowane – PEG,
· Barwniki syntetyczne,
· Aromaty syntetyczne oraz syntetyczne kompozycje zapachowe,
· Poliakrylany (karbomery),
· Czwartorzędowe zasady amoniowe,
· Syntetyczne pochodne kwasów lub alkoholi tłuszczowych,
· Filtry chemiczne, sztuczne witaminy i hormony,
· Konserwanty nieidentyczne z naturalnymi (np. parabeny, fenoksyetanol),
· Surowce pozyskane z martwych zwierząt (np. tłuszcze, proteiny, żywe komórki, kolagen, kwas hialuronowy z grzebieni kogutów),
· Surowce modyfikowanych genetycznie.
Dodatkowo zabrania się stosowania jakiejkolwiek substancji testowanej na zwierzętach lub konserwowanej drogą napromieniowania.