Jak wiemy, odpowiednia diagnoza to klucz do sukcesu i porozumienia z klientką w kwestii skuteczności leczenia oraz uzyskania pożądanych efektów. Błędy w pielęgnacji skóry zdarzają się nagminnie.
Wiele klientek zaczynała przygodę z pielęgnacją skóry od powielania dobrych rad koleżanek, znajomych, znanych blogerek czy celebrytek, uważając, iż rady te są dla każdego. Możemy tylko przypuszczać, jak wiele błędów w codziennej pielęgnacji przydarza się naszym klientkom, a tym samym wiele mitów „sprzed lat” panuje wśród samych nich. Główne grzechy to nieodpowiedni dobór kosmetyków, brak właściwego demakijażu (woda i mydło to wbrew pozorom bardzo często spotykany rodzaj „demakijażu”), brak indywidualnie dobranej pielęgnacji, wynikająca także z niewiedzy, braku znajomości składników zawartych w preparatach, nieczytanie etykiet. W tej sytuacji istotne jest postawienie pytania dla kogo jest diagnoza skóry oraz jakie zyski ze szczegółowej diagnozy ma klient a jakie kosmetolog? Odpowiadając na niniejsze pytani musi sobie uświadomić, że diagnoza jest nie tylko dla klienta ale tak samo ważna jest dla kosmetologa, czy lekarza wykonującego zabieg. Wspólnym aspektem jest wiedza, która może pomóc klientce uzyskać informacje, jak pielęgnować skórę, a kosmetologowi jak właściwie prowadzić terapię. Jednak najważniejsza dla obu stron jest możliwość zaplanowania i oceny efektów. Obecnie w dobie coraz większych oczekiwań klientów, potrzebne są narzędzia pozwalające na porównanie działania zabiegów, dokumentacja wskazująca czy terapia idzie w dobrym kierunku oraz pokazanie klientce, że plan zabiegowy został przemyślany i przynosi zaplanowane rezultaty. Jeszcze jednym aspektem istotnym dla kosmetologa jest, w oparciu o wyniki, rzetelnie przeprowadzonej diagnozy i zabezpieczenie go przed zarzutami o brak widocznej poprawy stanu skóry oraz unikanie powikłań.
W związku z powyższym diagnoza skóry powinna być najważniejszym elementem w pracy kosmetologa.
Metod diagnozy skóry jest kilka: badanie przedmiotowe (wywiad) i podmiotowe (np. palpacyjne, obserwacja) oraz nieinwazyjne metody aparaturowe. Możliwe jest również dokonanie diagnozy skóry w oparciu metody inwazyjne tj.: biopsja skóry i kolejno badanie histopatologiczne. Jednak tego typu diagnoza powinna być wykonywana przez lekarza, który również powinien zdecydować z zasadności zastosowania metody inwazyjnej.
Pierwszym, ale bardzo istotnym element diagnozy jest wywiad. Wywiad zawiera serię pytań o styl życia i odżywiania, przebyte choroby oraz zażywane leki (ankieta zdrowotna), warunki pracy, wykonywane dotychczas zabiegi, pielęgnację domową skóry i stosowane kosmetyki. Kolejny krokiem diagnozy jest przeprowadzenie badania palpacyjnego, które polega na ocenie skóry w oparciu o zmysły. Czyli na tym etapie obserwujemy skórę, dotykamy, możemy wykonać test pisania po skórze, który pokaże czy skóra jest odpowiednio nawilżona. Poprzez ucisk sprawdzamy również elastyczność skóry. Badanie palpacje możemy uzupełnić poprzez wykonanie podstawowych pomiarów za pomocą wagi lub taśmy centymetrowej.
Rzetelnie przeprowadzona diagnoza z wykorzystaniem badania przedmiotowego i podmiotowego jest punktem wyjścia do działań w gabinecie kosmetologicznym. Jednakże mając na uwadze intensywny rozwój technologii, a co za tym idzie wzrost inwazyjności zabiegów, okazuje się, że przysłowiowe „szkiełko i oko”, czyli wywiad i obserwacja, już nie wystarcza. W tej sytuacji konieczne staje się korzystanie przy diagnozie z aparatury, która nie tylko pozawala dokonać oceny skóry, ale również monitorować przebieg zabiegu oraz dokładnie go dokumentować.
Najbardziej znanym wśród kosmetologów urządzeniem pozwalającym ocenić skórę jest lampa Wooda, która emituje promieniowanie nadfioletowe powodujące fluorescencję. W wyniku czego w zależności od zabarwienia jesteśmy w stanie ocenić z jakim rodzajem cery mamy do czynienia. Mimo tego, że lampa Wooda dostarcza cennych informacji o cerze w praktyce jest rzadko stosowana, gdyż wymaga przeprowadzania badania w zaciemnionym pomieszczeniu, co jest często niemożliwe do wykonania.
Urządzeniami, które od lat są dostępne na rynku i służą ocenie wielu parametrów skóry są: tewametr (ocena bariery skórno-naskórkowej, nawilżenia skóry), korneometr (nawilżenie), sebumetr (ilość sebum), kolorymetr oraz meksametr (barwa skóry), kutometr i twistometr (elastyczność), pehametr (ph skóry). Są to urządzenia głownie wykorzystywane w przemyśle kosmetycznym do oceny działania kosmetyków. W gabinetach kosmetycznych pojawiają się incydentalnie. Prawdopodobnie za małe wykorzystanie tej aparatury w codziennej pracy kosmetologa odpowiada wysoka cena tych urządzeń i ich stosunkowo mała dostępność, gdyż przez wiele lat było tylko kilku liczących się producentów. Obecnie sytuacja się zmienia i na rynku pojawia się coraz więcej takich urządzeń (np. korneometr można obecnie kupić za około 200 zł), poza tym firmy które dotychczas produkowały urządzenia dla przemysły kosmetycznego stworzyły wersje dedykowane do gabinetów kosmetycznych.
Dość powszechnie w gabinetach stosowane są urządzenia wywodzące się z klasycznego, lekarskiego dermatoskopu pozwalającego na oglądanie w powiększeniu skóry i zmian na niej zachodzących. W tej grupie urządzeń niezwykłą popularnością cieszą się tzw. mikrokamery stosowane głównie w trychologii, gdyż dokładnie pozwalają obrazować skórę głowy oraz ilość i stan włosów. Mikrokamery znajdują również zastosowanie przy oglądaniu rumienia czy też ocenie zmarszczek, porów oraz naczyń. Ogromnym plusem w większości urządzeń jest możliwość zapisu dokumentacji fotograficznej i porównanie jej przed i po rozpoczęciem terapii.
„Hitem” ostatnich kilku lat są analizatory skóry. Są to urządzenie przystępne cenowo, które potrafią ocenić kilka parametrów skóry. Zazwyczaj w analizatorach znajdziemy korneometr, sebumetr oraz mikrokamerę. Analizatory wyposażone są w dedykowane oprogramowanie dzięki czemu możemy zapisać badanie i porównać jego wyniki z badaniem późniejszym. W wielu urządzeniach mamy możliwość wprowadzenia bazy kosmetyków, których używamy w gabinecie. W związku z tym możemy wykonać wydruk wyniku badania wraz z rekomendowanymi kosmetykami do pielęgnacji domowej co zapewne przełoży się na sprzedaż kosmetyków. W przypadku analizatorów skóry (szczególnie tych niskokosztowych) należy pamiętać, że badania nimi wykonywane obarczone są dużym błędem pomiarowym i nie zawsze uzyskujemy rzetelne wyniki, w związku z czym nie mogą być one podstawą do badań naukowych. Jednak na potrzeby działań w gabinecie kosmetologicznym są wystarczające.
Największą nowością, jak dotąd jeszcze rzadko spotykaną w gabinetach kosmetologa, jest ultrasonograf wysokich częstotliwości (USG). USG skóry jest jedynym urządzeniem, które w bezinwazyjny, rzetelny i powtarzalny sposób pozwala zajrzeć nam w głąb skóry. Dzięki badaniu USG możemy ocenić grubość naskórka, skóry właściwej oraz części tkanki podskórnej. Ponadto możemy dojrzeć zmiany w strukturze np. zęby cellulitowe. Ciekawą opcją jest ocena zawartości wody w skórze właściwej. Przy użyciu USG wysokich częstotliwości specjaliści szybko i precyzyjne mogą zobrazować większość zmian nowotworowych skóry (łagodnych i złośliwych) oraz ocenić ich rozmiar, położenie względem tkanek sąsiadujących. USG jest również niezastąpionym urządzeniem do oceny powikłań powstałych po zabiegach kosmetologicznych i medycyny estetycznej. Pozwala dokładnie zobrazować depozyty kwasu hialuronowego, ziarniniaki, nici i inne.
Wraz z obecnym dynamicznym rozwoju kosmetologii również w kwestii diagnozy skóry musi dokonać się zmiana, która będzie polegała na wprowadzeniu do gabinetów aparatury do diagnozy skóry. Wybór metod i narzędzi diagnostycznych jest bardzo szeroki i daje nam wiele możliwości. Przed zakupem urządzenia warto jednak przetestować urządzenia różnych producentów, tak aby wybrać to, które będzie dla nas najodpowiedniejsze i będziemy go wykorzystywać na co dzień. Bardzo ważna kwestią jest również opracowanie standardu diagnozy dla danego gabinetu, przeszkolenie pracowników z obsługi sprzętu oraz jego wdrożenie i kontrola czy diagnoza jest właściwe wykonywana.
Rzetelna diagnoza skóry na pewno pomoże nam w pracy, zaciekawi klientki oraz da nam przewagę nad pobliską konkurencją.
mgr Iwona Perzanowska
Z wykształcenia psycholog, z wyboru manager. Absolwentka Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej. W branży beauty od 2004 r., w zespole grodziskiej Kliniki Urody Malina-med od połowy 2016 roku.
Dr n. hum. Sylwia Malinowska
Kosmetolog, współwłaściciel Kliniki Urody Malina-med. Od siedmiu lat zajmuje się zastosowaniem badań ultrasonograficznych w kosmetologii i medycynie estetycznej.