Postępujące z wiekiem zmiany w wyglądzie skóry są elementem procesów obejmujących cały organizm. Starzenie się skóry jest złożonym procesem naturalnym i fizjologicznym, a zamiany zachodzące w tkankach mają charakter postępujący.
Starzenie się skóry to cała masa powiązanych ze sobą procesów na które wpływ ma kombinacja zarówno czynników endo- jak i egzogennych. Wszelkie zmiany metaboliczne zachodzące w komórkach prowadzą do stopniowego upośledzenia ich funkcji, zmniejszenia ich wydolności, aktywności oraz możliwości reagowania na czynniki stymulujące. Definicja starzenia wskazuje na nieuchronność tego procesu, ale jednocześnie uwzględnia możliwości oraz czynniki które mogą ten proces modyfikować i spowalniać. Dlatego należy działać u źródła procesów starzenia poprzez dotarcie do komórki – jej odżywienie i pobudzenie do efektywnej pracy. Działania te należy wprowadzić na odpowiednio wczesnym etapie, kiedy to fibroblasty są mocno aktywne, co przyniesie zdecydowanie lepsze rezultaty niż późniejsza typowa korekcja zmarszczek.
Kluczowym elementem biostymulacji skóry są fibroblasty. Dlaczego one i dlaczego są aż tak istotne? Ponieważ są to najważniejsze komórki skóry właściwej, odpowiedzialne za produkcję podstawowych substancji strukturalnych skóry: kolagenu, elastyny i kwasu hialuronowego. Niestety z wiekiem aktywność fibroblastów ulega spowolnieniu. Następuje zmniejszenie ich zdolności metabolicznych i replikacyjnych, przez co proces odnowy komórek ulega osłabieniu. Pogarsza się funkcjonalność włókien kolagenowych i elastynowych, a ich struktura ulega zniszczeniu. Zmniejsza się także ilość i jakość kwasu hialuronowego. To właśnie osłabienie, zniekształcenie i zanikanie z wiekiem elementów podporowych powoduje, że traci ona sprężystość i naturalną gładkość, staje się coraz cieńsza, zaczynają pojawiać się na niej zmarszczki. W dalszej kolejności proces ten indukuje zmianę kształtu, konturu i proporcji twarzy. Opisuje to zasada odwróconego trójkąta, gdzie w młodym wieku podstawa trójkąta jest u góry, a potem ulega transformacji odwracając się do dołu. Decyduję o tym w pierwszej kolejności pogorszenie jakości skóry właściwej i utrata kolagenowego rusztowania, jak również siła grawitacji, zmiany w tkance kostnej, atrofia mięśni, utrata objętości, zmniejszenie i redystrybucja powierzchownego i głębokiego tłuszczu. Aby spowolnić ten proces i odwrócić negatywne procesy zachodzące już na poziomie komórki, należy zastosować kontrolowane mikrouszkodzenia, które inicjują naturalne procesy naprawcze, zapewnia intensywną stymulację fibroblastów do fizjologicznej indukcji kolagenu. Pierwszy etap rozpoczyna się wraz z wydzielaniem czynników wzrostu pochodzenia płytkowego i kaskadzie tworzenia nowych komórek naskórka, proliferacji fibroblastów i pobudzenia produkcji macierzy międzykomórkowej. Procesy proliferacji komórek skóry powodują dalsze wydzielanie czynników wzrostu z fibroblastów, keratynocytów i monocytów co prowadzi do drugiej fazy przebudowy skóry, w której powstają kolagen typu III, IV i I, elastyna, proteoglikany oraz GAG, co ostatecznie skutkuje przebudową i zagęszczeniem skóry.
Biostymulację włókien kolagenowych oraz fibroblastów do intensywniejszej pracy zapewnią liczne zabiegi. Wśród nich wymienić można te najpopularniejsze, jak:
* Peelingi chemiczne, które w kontrolowany sposób uszkadzają skórę, co zmusza ją do wzmożonej odnowy komórkowej i regeneracji
* Mezoterapia, która pozwala dodatkowo na odżywienie komórek poprzez śródskórne podanie odpowiedniego składnika aktywnego w tym m.in. szczególnie uznawanego osocza bogatopłytkowego
* Mikronakłównie przy zastosowaniu dermarollerów lub urządzenia np. Dermapen
* Radiofrekwencja (RF) oraz Frakcyjna radiofrekwencja mikroigłowa
* Karbosyterpia
Wśród elementów strategii przeciwstarzeniowych, obok stosowania zabiegów, jednym z kluczowych działań, mających wpływ zarówno na ogólny efekt wizualny, jak i na zdrowie, jest dbałość o prawidłową dietę. Dostarczanie organizmowi odpowiednich składników odżywczych to sposób, który pobudzi fibroblasty do produkcji kolagenu, elastyny oraz kwasu hialuronowego. Sprzymierzeńcem fibroblastów jest witamina C, która bierze udział w biosyntezie zarówno kolagenu, jak i elastyny. Najlepszym źródłem witaminy C są warzywa, takie jak pietruszka czy papryka, owoce jagodowe i cytrusowe. Powinniśmy także wzbogacić naszą dietę w takie produkty, jak będąca źródłem kwasu hialuronowego fasola czy zawierające krzem buraki. Z kolei zielone warzywa liściaste bogate są w luteinę, która wspomaga budowę włókien kolagenowych.
Nie możemy zatrzymać czasu, możemy natomiast w znaczący sposób mieć wpływ na kompleksowe opóźnianie tego procesu. Wiedzę o stymulacji skóry trzeba wykorzystać przy planowaniu zabiegów odmładzających mając na uwadze wiek i pamiętając, że nie ma jednej uniwersalnej metody odmładzania, bo u każdego starzenie przebiega inaczej, a oczekiwania też są inne. Dlatego istotne jest stworzenie planu opartego na strategii. Podczas pierwszej wizyty w gabinecie należy skupić się na potrzebach zdrowotnych i urodowych pacjenta, dokonać wnikliwej diagnostyki skóry i analizy wszystkich elementów trybu życia oraz możliwości zabiegowych, bowiem jeśli jest możliwość aby odpowiednio szybko zasymulować skórę właściwą i wygładzić naskórek, okazać się może że wydłużymy moment podania wypełniacza lub botoksu, a jeśli będzie to niezbędne może się okazać że ilość podana preparatu prawdopodobnie będzie mniejsza, a efekt bardziej naturalny. Dlatego lepiej zapobiegać i spowalniać proces starzenia, niż zająć się cofaniem niepożądanych efektów, gdy te już będą mocno widoczne.
Monika Hajdziony
Mgr biotechnologii kosmetologicznej, dyplomowany kosmetolog i farmaceuta. Właścicielka Instytutu kosmetycznego i centrum odnowy biologicznej Olimpia Day SPA, Kosmetyczka Roku 2017.