Siwienie włosów to naturalny, fizjologiczny proces chronologicznego starzenia się, bez względu na płeć i rasę. W jego trakcie dochodzi do stopniowego niszczenia melanocytów, które jest skorelowane z siwieniem pasm.
Statystyczny okres pojawienia się siwych włosów u osób rasy kaukaskiej wynosi 34± 9,6 lat. O przedwczesnym siwieniu włosów (ang. premature hair graying, PHG) mówi się w przypadku pojawienia się co najmniej 5 siwych włosów przed:
- 20 rokiem życia u rasy kaukaskiej,
- 25 rokiem życia u Azjatów,
- 30 rokiem życia u Afroamerykanów.
Podczas PHG w obrębie mieszków włosowych dochodzi do zmniejszenia liczby komórek macierzystych produkujących melanocyty, zaburzenia procesu różnicowania, defektu migracji oraz ostatecznie apoptozy melanocytów.
Etiopatogeneza przedwczesnego siwienia włosów
Istotnymi czynnikami w etiopatogenezie przedwczesnego siwienia włosów są: podłoże genetyczne, występujące choroby autoimmunologiczne, czynniki zewnętrzne oraz niedobory składników odżywczych. Naukowcy zwracają uwagę na istotną rolę białek Bcl2 i TRP2 (ang. tyrosinase-related protein), które są odpowiedzialne za prawidłową pigmentację włosów, a ich niedobór sprzyja pojawianiu się siwych pasm. Z kolei białko sygnałowe Wnt jest odpowiedzialne za regulację interakcji między komórkami macierzystymi a melanocytami i za produkcję melaniny. W sytuacji zmniejszonej ilości białka Wnt dochodzi do zahamowania transportu melaniny w melanosomach do włókna włosowego.
Wśród czynników zewnętrznych bardzo istotna jest destrukcyjna rola promieniowania UVB oraz dymu tytoniowego. Promieniowanie UVB indukuje utratę białek, co przyczynia się do osłabienia struktury włosa. Generuje powstawanie dużych ilości reaktywnych form tlenu (ROS) i może powodować uszkodzenia DNA komórkowego. Badanie Zayed. i wsp. już w 1996 roku wskazywało na negatywny wpływ palenia tytoniu na proces siwienia włosów. Wyniki badania na grupie 207 osób (grupa kontrolna i grupa badawcza) wykazały, że przedwczesne siwienie włosów występuje u palaczy 2,5 razy częściej niż u osób niepalących.
Palenie tytoniu jak promieniowanie UV sprzyjają powstawaniu dużej ilości wolnych rodników. Wolne rodniki zmniejszają ilość katalazy i dysmutazy ponadtlenkowej powodując kumulację nadtlenku wodoru w melanocytach. Kolejno powstają melanocyty pęcherzykowe, dochodzi do zaburzenia ich funkcji oraz śmierci. Stres oksydacyjny powoduje również zmiany w ekspresji genów odpowiedzialnych za proces melanogenezy, takich jak BLC-2 (B-cell lymphoma 2), TRP-1, TRP-2, MITH (microphthalamia-associated transcription factor) i PAX3 (paired box protein 3).
Spośród chorób autoimmunologicznych, w przebiegu których może wystąpić przedwczesne siwienie włosów, wyróżnia się:
- Choroby tarczycy, zarówno nadczynność jak i niedoczynność,
- Bielactwo,
- Łysienie plackowate,
- Stwardnienie guzowate,
- Niedokrwistość złośliwa,
- Syndrom Werner’a.
Ciekawym przypadkiem klinicznym są choroby tarczycy. Jak wykazały badania, przedwczesne siwienie włosów pojawiające się na skutek rozwoju zaburzeń tarczycy, cofa się w wielu przypadkach po wdrożeniu leczenia.
(……………………………………………………………………………………………………………)
artykuł ukazał się w wydaniu 2/2023 art of BEAUTY
Jeśli chcesz przeczytać więcej zamów egzemplarz lub prenumeratę art of BEAUTY >>>
Wioleta Faruga – Lewicka
mgr kosmetolog, doktorantka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, wykładowca akademicki, praktyk, szkoleniowiec, autorka licznych publikacji z zakresu kosmetologii oraz autorka książki „Kosmetologia w pigułce. Kompendium”.